Αιρετικές και «προοδευτικές» απόπειρες ερμηνείας του Κορανίου και η παραδοσιακή μεθοδολογία επεξήγησης (ταφσίρ) – أصول في التفسير

الحمد لله رب العالمين، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين، أما بعد

Ο Ύψιστος λέει:

وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُّبِينًا

«Δεν είναι σωστό σ’ ένα Πιστό κι ούτε σε μια Πιστή, όταν για μια υπόθεση που έχει ληφθεί η απόφαση από τον Αλλάχ κι από τον Απόστολο Του, να έχουν την ελεύθερη επιλογή για την απόφαση τους. Κι αν κανείς δεν υπακούει στον Αλλάχ και στον Απόστολο Του, τότε βρίσκεται σε φανερή πλάνη.» {Κοράνι 33: 36}

Η ερμηνεία και η επεξήγηση του Κορανίου είναι επιστήμη και αποτελεί κατηγορία των Κορανικών επιστημών [Ουλούμ αλ Κοράν]. Κατά συνέπεια κανένας δεν έχει δικαίωμα να επεξηγεί και να ερμηνεύει το Κοράνι με την προσωπική του άποψη και γνώμη. 

Η προσωπική επεξήγηση και ερμηνεία του Κορανίου δυστυχώς υπάρχει σαν «αρρώστια» στην Ούμμα. Δεν συμβουλευόμαστε τους ειδικούς (Μουφασσιρούν) των πρώτων ορθοδόξων Μουσουλμάνων (Σάλαφ) και αυτούς που τους ακολούθησαν. Ένα θέμα το όποιο είναι αρκετά σοβαρό και δεν θα πρέπει να υποτιμούμε την σημαντικότητα του. Ο Προφήτης صلى الله عليه و سلم μας προειδοποίησε σχετικά με αυτό και παρακάτω θα δούμε μερικές ρήσεις επί του θέματος.

Διαβάζουμε από τις συλλογές των Άμπου Νταούντ και Τιρμιδί:

 مَنْ قَالَ فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ بِرَأْيِهِ فَأَصَابَ فَقَدْ أَخْطَأَ

«Εάν κάποιος ερμηνεύει το βιβλίο του Αλλάχ υπό το φως της προσωπικής του γνώμης, τότε ακόμα και δίκιο να έχει, είναι λανθασμένος»

[Άμπου Νταούντ, χαντίθ νο. 3652 και Τιρμιδί χαντίθ νο. 2952. Η ρήση ειναι αδύναμη ως προς την αξιοπιστία της, παρολαυτα το νόημα ειναι ορθό όπως αναφέρει και ο Σέηχ Άμπντου Ράζζακ Αλ Μπάντρ]

Το χαντίθ έχει χαρακτηρίσει ως μη αυθεντικό από τους λόγιους των αχαντίθ. Παρολαυτα όμως το νόημα του είναι ορθό διότι μεταδίδεται από αλλά αυθεντικά αχαντίθ τα οποία θα δούμε παρακάτω. Ο Ιμάμης Τιρμιδί συγκεκριμένα κάνει αναφορά στην ορθότητα του νοήματος που περιέχεται στο χαντίθ και αναλύει στην συλλογή του την απαγόρευση να ερμηνεύει και να επεξηγεί το Κοράνι κάποιος δίχως γνώση και σύμφωνα με προσωπικές απόψεις.

Από αρκετούς λογίους το νόημα είναι σωστό διότι εάν δεν υπήρχαν όρια και νόμοι θα δινόταν η ευκαιρία στον κάθε έναν να ερμηνεύσει το Κοράνι με βάση την γνώμη του. Ακόμα και αν απορρίπτουμε ολοκληρωτικά το χαντίθ λόγου αδυναμίας, τότε έχουμε αρκετές άλλες αναφορές που απαγορεύουν να μιλά κάποιος για το Ισλάμ δίχως γνώση και με βάση την προσωπική του άποψη και κατανόηση. 

Η γυναίκα του Προφήτη, η Άισα, ανέφερε ότι ο Απόστολος του Αλλάχ, صلى الله عليه و سلم, απήγγειλε το χωρίο:

هُوَ الَّذِي أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ ۖ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ ۗ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ ۗ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ

«Είναι Εκείνος που έστειλε κάτω σε σένα το Βιβλίο, όπου άλλα εδάφια είναι ξεκάθαρα κι αποτελούν το θεμέλιο του Βιβλίου, και άλλα δεν είναι ολοκληρωτικά ξεκάθαρα. Είναι εκείνοι πού οι καρδιές τους είναι πλανεμένες (από την αλήθεια), αναζητούν το διχασμό και ψάχνουν για κρυμμένες έννοιες στα μη ξεκάθαρα εδάφια (που να ταιριάζει στις πλάνες τους). Κι όμως κανείς δεν γνωρίζει τις κρυμμένες έννοιες τους, παρά μόνο ο Αλλάχ. Κι όσοι πάλι έχουν καλά θεμέλια στη γνώση, λένε: «Πιστεύομε σ’ Αυτό (σε ολόκληρο το Κοράνι – στα ξεκάθαρα και στα μη ξεκάθαρα εδάφια). Ό,τι περικλείεται στο Βιβλίο έρχεται απ’ τον Κύριο μας», και κανείς δεν θα δεχτεί νουθεσία παρά μόνο οι άνθρωποι πού έχουν κατανόηση» {Κοράνι 3:7}

Έπειτα ο Απόστολος του Αλλάχ صلى الله عليه و سلم είπε:

 فَإِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ، فَأُولَئِكَ الَّذِينَ سَمَّى اللَّهُ، فَاحْذَرُوهُمْ

«εάν δείτε αυτούς που ακολουθούν τα εδάφια (με εμμονή) που δεν είναι ολοκληρωτικά ξεκάθαρα (Μουτασάμπιχ), τότε σε αυτούς αναφέρεται ο Αλλάχ ως πλανεμένους γιαυτό να τους προσέχετε» {Μπουχάρι, χαντίθ νο. 4547 και Μούσλιμ χαντίθ νο. 4823

Ο Αμπντάλλαχ Ιμπν Μασ’ούντ ανέφερε για κάποιον που ερμήνευσε ένα κορανικό εδάφιο με βάση την προσωπική του γνώμη:

«Αυτός που έχει γνώση να αναφερθεί για το θέμα που γνωρίζει και αυτός που δεν έχει γνώση να πει απλά – ο Αλλάχ γνωρίζει καλύτερα -. Αυτό αντικατοπτρίζει την κατανόηση που έχει ένα άτομο όταν δεν ξέρει»

Ο Άλι Ίμπν Άμπι Τάλιμπ είπε:

قَالَ لَوْ كَانَ الدِّينُ بِالرَّأْىِ لَكَانَ أَسْفَلُ الْخُفِّ أَوْلَى بِالْمَسْحِ مِنْ أَعْلاَهُ وَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ عَلَى ظَاهِرِ خُفَّيْهِ

«εάν η θρησκεία βασιζόταν σε απόψεις και γνώμες τότε πιο σημαντικό θα ήταν να σκουπίζαμε το κάτω μέρος των υποδημάτων μας παρά το πάνω. Όμως είδα τον Απόστολο του Αλλάχ, ειρήνη και ευλογία σε αυτόν, να σκουπίζει το πάνω μέρος των υποδημάτων του. {Άμπου Νταούντ χαντίθ νο. 162 και 164}

Ο Άμπου Μπάκρ είπε:

«Ποια γη θα με κουβαλήσει και ποιος ουρανός θα με καλύψει εάν μιλήσω για το βιβλίο του Αλλάχ δίχως γνώση;» {από το Ταφσίρ του Τάμπαρι και επίσης από το «Μουκάντιμα φι ουσούλ ατ ταφσίρ», του Ίμπν Ταημία, σελ. 261}

Είναι παραπάνω από ξεκάθαρο, από το Κοράνι και τις αυθεντικές ρήσεις του Αποστόλου και των Σαχάμπα, ότι απαγορεύεται να μιλάμε δίχως γνώση. Πιο συγκεκριμένα απαγορεύεται να τοποθετούμαστε με βάση την προσωπική μας κατανόηση και άποψη για το Ισλάμ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι μια πρακτική που γέννησε και γεννάει αιρέσεις και κακοδοξίες.

Ο ρόλος της Σούννα στην ερμηνεία και την επεξήγηση του Κορανίου

Η Σούννα είναι η προφητική παράδοση του Προφήτη Μουχάμαντ صلى الله عليه وسلم. Είναι οι προφορικές διδασκαλίες του, οι πράξεις του, οι σιωπηρές εγκρίσεις του, αυτό που επέτρεψε και αυτό που απαγόρευσε (με εντολή του Αλλάχ) και πάνω απ’ όλα λειτουργεί ως ερμηνεία του Κορανίου. Ο Αλλάχ ο Ύψιστος υποσχέθηκε ότι θα επεξηγήσει το Κοράνι στο Προφήτη του.

ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ

«Έπειτα σ’ Εμάς εναπόκειται η εξήγηση του (σε εσένα)» {Κοράνι 75:19}

Και η επεξήγηση αυτή προέρχεται από την Σούννα του Προφήτη Μουχάμαντ صلى الله عليه وسلم

لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ

«για να εξηγήσεις στους ανθρώπους ξεκάθαρα, εκείνο που έχει σταλεί σ’ αυτούς» {Κοράνι 16:44}

Γιαυτο και ο Μουσουλμάνος οφείλει να νιώθει ασφαλής, διότι οι πηγές του είναι ασφαλισμένες και ξεκάθαρες, δίχως το στοιχείο της διαστρέβλωσης, μιας και ο Ύψιστος, όχι μόνο αποκαλύπτει τον λόγο του, όχι μόνο τον προστατεύει, αλλά ασφαλίζει και την ερμηνεία του μέσα από την Σούννα του Προφήτη του.

Ο Αλλάχ ο Ύψιστος αναφέρει ότι πρέπει να λαμβάνουμε ως νόμο ότι μας παραδίδει ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم και να θεωρούμε απαγορευμένο ότι μας απαγορεύει

وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا

«Γι’ αυτό πάρετε ό,τι σας δώσει ο Απόστολος (ότι σας διατάζει) και αποφεύγετε ότι σας απαγορεύει.» {Κοράνι 59:7}

Ο Αλλάχ λέει στον Προφήτη صلى الله عليه وسلم του για τους πιστούς:

لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا

«Δεν θα πιστέψουν πραγματικά, αν δε σε κάνουν διαιτητή/νομοθέτη σ’ όλες τις ανάμεσα τους διαφωνίες. Κι έπειτα δεν θα βρουν καμιά δυσαρέσκεια στις ψυχές τους, σ’ ότι εσύ αποφασίσεις, θα παραδεχτούν υπακούοντας (τις αποφάσεις σου).» {Κοράνι 4:65}

Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε: «Εάν σας απαγορέψω κάτι τότε μείνετε μακριά από αυτό, αν σας προστάξω κάτι τότε να το τηρήσετε όσο μπορείτε. {Μπουχάρι, νο. 391}

Ο Αλλάχ προειδοποιεί αυτούς που δεν τηρούν την Σούννα:

فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

«Κι ας προσέξουν εκείνοι που αντικρούουν (δεν τηρούν) τη διαταγή του Αποστόλου ότι θα τους συμβεί κάποια δοκιμασία ή θα πέσει πάνω τους αβάσταχτη τιμωρία» {Κοράνι 24:63}.

Δεν μπορούμε να κερδίσουμε την αγάπη του Υψίστου, παρά μόνο εάν ακολουθήσουμε την Σούννα του Προφήτη  صلى الله عليه وسلم:

قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

«Πες τους: Αν εσείς αγαπάτε τον Αλλάχ, τότε ακολουθείστε με, για να σας αγαπήσει ο Αλλάχ και να συγχωρήσει τις αμαρτίες σας. Γιατί ο Αλλάχ είναι Ο Πολυεπιεικής, και Ο Πολυεύσπλαχνος» {Κοράνι 3:31}

Τον Προφήτη τον ακολουθούμε και τηρούμε την παράδοση του διότι η Σούννα του είναι Θεόπνευστη σαν το Κοράνι. Η Σούννα είναι από τον Αλλάχ τον Ύψιστο. Η κάθε δήλωση και διδασκαλία του Προφήτη είναι από τον Αλλάχ, δεν είναι προσωπική του. Γιαυτο εκδηλώνουμε σεβασμό και αγάπη προς την Σούννα. Η Σούννα διαφυλάττει την ορθή κατανόηση της πίστης. Δίνει μια αυθεντική και ξεκάθαρη μεθοδολογία τήρησης. Συνεπώς, με την Σούννα επιδιώκουμε την ευχαρίστηση του Αλλάχ.

Άλλωστε, αυτός είναι και ο ρόλος του Προφήτη και του Αποστόλου, να τηρηθεί το παράδειγμα του. Το παράδειγμα του είναι η ανθρώπινη – αυθεντική έκφραση τήρησης της πίστης προς τον Αλλάχ. Ποιος ο ρόλος του Προφήτη – Αποστόλου; Αν δεν ήταν για την Σούννα δεν θα τον είχαμε ανάγκη, παρά μόνο ο Κύριος να έριχνε το βιβλίο του από τον ουρανό. Όμως θέλουμε παράδειγμα ανθρώπινο έτσι ώστε να το μιμηθούμε και πάνω από όλα δάσκαλο να διδαχτούμε. Και το καλύτερο παράδειγμα να μιμηθούμε είναι ενός ανθρώπου που έρχεται από τον Αλλάχ και κάνει αυτά που του λέει ο Ύψιστος, βήμα προς βήμα. Δεν επινοεί, δεν καινοτομεί, δεν διδάσκει σύμφωνα με την δικιά του θέληση αλλά ξεστομίζει ότι του έχει αποκαλυφθεί.

مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ

وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ

إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ

«Ο Σύντροφος σας (ο Προφήτης) δεν παραπλάνησε κι ούτε έχει παραπλανηθεί. Κι ούτε προφέρει (τίποτε) από (δική του) Επιθυμία (πρωτοβουλία). Είναι μια αποκάλυψη που του αποκαλύπτεται» {Κοράνι 53: 2-4}

Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε: «Μου έχει αποκαλυφθεί το Κοράνι και κάτι άλλο παρόμοιο, (η Σούννα)» {Τιρμιδι, νο. 2664 – αυθεντικό}. Αξίζει εδώ να πούμε ότι οι μαθητές του Προφήτη, που είναι το κλειδί ως προς την περαιτέρω κατανόηση της Σούννα, αναφέρουν με ομοφωνία ότι ο Γαβριήλ δεν αποκάλυπτε μόνο το Κοράνι αλλά και την Σούννα στον Προφήτη صلى الله عليه وسلم .

Η Σούννα είναι εξαιρετικής σημασίας και σπουδαιότητας διότι επεξηγεί την θρησκεία και την πίστη. Δεν αφήνεται στην φαντασία και στις υποκειμενικές κατανοήσεις του καθένα. Ο Ύψιστος λέει:

لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ

إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ

فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ

ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ

«Μη κουνάς τη γλώσσα σου μ’ αυτό (το Κοράνιο) για να βιαστείς, (μην ανυπομονείς προτού το Κοράνιο σου αποκαλυφθεί τελειωτικά). Εμείς είναι που το συγκεντρώνουμε (στο στήθος σου) και σε κάναμε να το μάθεις για να το απαγγέλεις Όταν – λοιπόν – το απαγγέλουμε, ν’ ακολουθείς την απαγγελία του (όπως γνωστοποιείται). Έπειτα σ’ Εμάς εναπόκειται η εξήγηση του (σε εσένα)» {Κοράνι 75:16-19}

Αυτό αποδεικνύει ότι ο Αλλάχ δεν αποκάλυψε μόνο το Κοράνι αλλά αποκάλυψε στον Προφήτη صلى الله عليه وسلم και την εξήγηση του.

Πώς η παρερμηνεία θα καταστρέψει τους Μουσουλμάνους

Διαβάζουμε σε αυθεντική ρήση:

عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ الْجُهَنِيِّ ، قَالَ : سَمِعْتُ رَسُولَ الله صَلَّى الله عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ :
” هَلَاكُ أُمَّتِي فِي الْكِتَابِ وَاللَّبَنِ ” ، قَالُوا : يَا رَسُولَ مَا الْكِتَابُ وَاللَّبَنُ ؟ قَالَ : ” يَتَعَلَّمُونَ الْقُرْآنَ فَيَتَأَوَّلُونَهُ عَلَى غَيْرِ مَا أَنْزَلَ الله ، وَيُحِبُّونَ اللَّبَنَ فَيَدَعُونَ الْجَمَاعَاتِ وَالْجُمَعَ وَيَبْدُونَ “

Ο Ούκμπα ίμπν Αάμιρ αφηγείται ότι άκουσε τον Απόστολο του Αλλάχ صلى الله عليه و سلم να λέει: «Η καταστροφή της Ούμμα (το έθνος/σύνολο των Μουσουλμάνων) βρίσκεται στο βιβλίο του Κορανίου και στο γάλα». Κάποιοι ρώτησαν «Απόστολε του Αλλάχ, τι κακό βρίσκεται στο Κοράνι και στο γάλα;» Είπε: «θα μαθαίνουν το Κοράνι και θα το ερμηνεύουν με διαφορετικό τρόπο απ’οτι αποκαλύφθηκε (θα το ερμηνεύουν λάθος). Και θα αγαπήσουν το γάλα σε βαθμό που θα εγκαταλείψουν την προσευχή της συνάθροισης και την προσευχή της παρασκευής πηγαίνοντας στα χωριά» {Μούσναντ του Ιμάμη Άχμαντ, νο. 16780 και στη συλλογή του Ιμάμη ατ Ταμπαράνι, τόμος 17, σελ. 296}

Λέει ο Αλλάμα Σέηχ Άμπντουρ Ραζάκ αλ Μπάντρ, σχολιάζοντας αυτό το χαντίθ: Πως είναι δυνατόν το Κοράνι να σταθεί ως αιτία καταστροφής για την Ούμμα; Αυτό θα γίνει στην περίπτωση που οι Μουσουλμάνοι καταπιάνονται με την ερμηνευτική και επεξηγηματική προσέγγιση του Κορανίου με τρόπο που δεν αρμόζει στο Κοράνι. Με τρόπο διαφορετικό απ’οτι αρχικά αποκαλύφθηκε, ερμηνεύοντας και επεξηγώντας τον λόγο του Αλλάχ σύμφωνα με τις απόψεις τους και τις γνώμες τους.

Όταν οι Μουσουλμάνοι θα ξεκινήσουν, και δυστυχώς το βλέπουμε όλο ένα και πιο έντονα το φαινόμενο αυτό, να ερμηνεύουν και να επεξηγούν το Κοράνι σύμφωνα με τις απόψεις τους, με αμπελοφιλοσοφικούς στοχασμούς και με γνωματεύσεις μόνο και μόνο για να ικανοποιήσουν τα πάθη τους (πιο σωστά την ψυχική τους αρρώστια) και τα θέλω τους, τότε η καταστροφή είναι πολύ κοντά.

Πως θα προστατευτεί ο Μουσουλμάνος από αυτήν την καταστροφή; Η απάντηση είναι όταν θα επιστρέψει στην ορθόδοξη κατανόηση (του Ισλάμ) που αφετηρία έχει την διδασκαλία του Προφήτη Μουχάμαντ صلى الله عليه و سلم και την κατανόηση των Σαχάμπα (μαθητών/οπαδών του Προφήτη). 

Πως επεξηγείται το Κοράνι και ποια η διαφορά μεταξύ ορθόδοξης επεξήγησης και αιρετικής. Το βίντεο ειναι αποσπασμα από την ομιλία του 2013: ” Εισαγωγή στο Κορανικό κείμενο – ιστορία, διαφύλαξη κειμένου, επεξηγηματικοί κανόνες

Δείτε επίσης: Ο μύθος του προοδευτικού «Ισλάμ»: Εισαγωγή στην παραδοσιακή μεθοδολογία κατανόησης του Ισλάμ – منهج السلف الصالح

Άχμαντ Μ.Ελντίν
Διπλωματούχος Ισλαμικής Θεολογίας
Ιμάμης στο Τζαμί «Σάλαφ ους Σάλιχ» (Αρ Ραχμάν)
IslamForGreeks.org – AhmadEldin.blog


Categories: ΑΠΑΝΤΩΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΚΡΙΤΙΚΕΣ, ΚΟΡΑΝΙ

Tags: , , , , , ,