αναδημοσίευση
Άχμαντ Μ.Ελντίν – أحمد بن محيي الدين
الحمد لله رب العالمين، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين، أما بعد
Η ημέρα της Παρασκευής είναι η σπουδαιότερη ημέρα της εβδομάδας στο Ισλάμ. Είναι η ημέρα που συναθροίζονται οι Μουσουλμάνοι για να προσευχηθούν και να ακούσουν νουθεσίες και υπενθυμίσεις για τα θρησκευτικά τους ζητήματα. Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
إِنَّ مِنْ أَفْضَلِ أَيَّامِكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ
«Από τις καλύτερες ημέρες είναι η ημέρα της Παρασκευής» {Άμπου Νταούντ, νο.1531}
Η ημέρα της Παρασκευής είναι για τους Μουσουλμάνους ότι είναι το Σάββατο για τους Εβραίους και η Κυριακή για τους Χριστιανούς. Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
فَكَانَ لِلْيَهُودِ يَوْمُ السَّبْتِ وَكَانَ لِلنَّصَارَى يَوْمُ الأَحَدِ فَجَاءَ اللَّهُ بِنَا فَهَدَانَا اللَّهُ لِيَوْمِ الْجُمُعَةِ
«Για τους Εβραίους ήταν (για προσευχή συνάθροισης) το Σάββατο και για τους Χριστιανούς η Κυριακή. Όταν όμως ο Αλλάχ μας ευλόγησε μας καθοδήγησε στην ημέρα της Παρασκευής ως ημέρα δικιά μας» {Μούσλιμ, νο. 856α}
Ο Αλλάχ ο Ύψιστος έχει ορίσει την Παρασκευή ως ημέρα συνάθροισης και συγκέντρωσης των Μουσουλμάνων έτσι ώστε οι πιστοί να θυμούνται τις ευεργεσίες του Κυρίου τους και να είναι ευγνώμονες. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα μέσω της καθιερωμένης ομιλίας (χούτμπα) και έπειτα μέσω της προσευχής που ακολουθεί.
Ο Ύψιστος λέει:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
«Ω εσείς, που πιστεύετε! Όταν (το αδάν) καλείται για την Προσευχή κατά την ημέρα της Παρασκευής, κατευθυνθείτε (προς το Τζαμί) για την ενθύμηση του Αλλάχ, κι αφήστε τις εμπορικές ασχολίες (τις δουλειές σας). Αυτό είναι καλύτερο για σας, αν το γνωρίζατε» {Κοράνι 62:9}
Είναι επιθυμητό την Παρασκευή ο πιστός να προσεύχεται στέλνοντας ευλογίες στο πρόσωπο του Προφήτη صلى الله عليه وسلم. Καταγράφεται σε χαντίθ από τον Ιμάμ αλ Μπάιχακι ότι ο Προφήτης είπε: «στείλτε προσευχές – ευλογίες σε εμένα συχνά την ημέρα της Παρασκευής και την νύχτα πριν από την Παρασκευή» {Άμπντου Ραζζάκ, νο. 5651}
Η πιο χαρακτηριστική πράξη λατρείας την ημέρα της Παρασκευής είναι η προσευχή που γίνεται σε συνάθροιση με τους υπόλοιπους Μουσουλμάνους. Είναι μια εξαιρετική υποχρέωση που πρέπει να τηρείται και απαγορεύεται αυστηρά η εγκατάλειψη της. Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
مَنْ تَرَكَ ثَلاَثَ جُمَعٍ تَهَاوُنًا بِهَا طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قَلْبِهِ
«όποιος εγκαταλείπει την προσευχή της Παρασκευής για 3 συνεχόμενες φορές, χωρίς έγκυρη δικαιολογία (όπως ορίζεται στο Ισλάμ), τότε ο Αλλάχ θα του σφραγίσει την καρδιά» {Άμπου Νταούντ, νο.1052}
Μια Σούννα η οποία πρέπει να τηρείται την Παρασκευή (πριν την προσευχή) είναι το γούσλ (μπάνιο – πλύσιμο). Ο πιστός οφείλει να πλένεται κάνοντας μπάνιο έχοντας πρόθεση την προσευχή της Παρασκευής. Συνίσταται επίσης για τον πιστό να έρχεται νωρίς στο Τζαμί την ημέρα της Παρασκευής και να απασχολεί τον εαυτό του με εθελοντικές προσευχές (ανά δυο ράκαα) και μελέτη του Κορανίου μέχρι την ώρα που θα ανέβει στο βήμα ο ομιλητής για την χούτμπα (την ομιλία της Παρασκευής).
Ο πιστός πρέπει να είναι συγκεντρωμένος στην ομιλία και απαγορεύεται αυστηρά να παίζει και να κάνει άσκοπες κινήσεις. Όποιος δεν ακούει και δεν είναι προσεκτικός στην ομιλία τότε διαπράττει αμαρτία η οποια έχει ως συνέπεια να μην κερδίζει καμία ανταμοιβή την ημέρα εκείνη. Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε ότι οποιος διαπράττει κακή πράξη/αμαρτία τότε δεν θα έχει ανταμοιβή για την Παρασκευή {Ίμπν Χουζάιμα, νο. 1426}. Η απαγόρευση είναι τόσο σοβαρή οπου απαγορεύεται ακόμα και να νουθετήσουμε κάποιον ο οποίος μιλάει. Ο Προφήτης είπε ότι όποιος λέει στον διπλανό του να κάνει ησυχία (κατά την διάρκεια της ομιλίας) τότε δεν έχει ανταμοιβή για την Παρασκευή {Ίμπν Χουζάιμα, νο. 1766}
Συνιστάται εξαιρετικά για τον πιστό να διαβάζει την Σούρα αλ Κάχφ από το Κοράνι. Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
من قرأ سورة الكهف في يوم الجمعة سطع له نور من تحت قدمه إلى عنان السماء يضيء له يوم القيامة ، وغفر له ما بين الجمعتين
«Όποιος διαβάζει την Σουρα αλ Κάχφ την Παρασκευή τότε θα φωτίσει κάτω από τα πόδια του φως το οποίο θα φτάσει στους ουρανούς. Ένα φως που θα τον φωτίσει την Ημέρα της ανάστασης. Και οι αμαρτίες του θα συγχωρεθούν από την μια Παρασκευή έως την άλλην. {αλ Ταργίμπ ουαλ Ταρχίμπ, νο.1/298}
Ο πιστός οφείλει να γνωρίζει ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη ώρα, την ημέρα της Παρασκευής, οπου εάν επικαλεστεί τον Ύψιστο τότε θα του απαντηθεί η επίκληση του. Διαβάζουμε στις δυο αυθεντικές συλλογές των Μπουχάρι και Μουσλίμ:
فِيهِ سَاعَةٌ لاَ يُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ وَهُوَ يُصَلِّي يَسْأَلُ اللَّهَ شَيْئًا إِلاَّ أَعْطَاهُ إِيَّاهُ
«Υπάρχει μια ώρα την Παρασκευή οπου εάν ο Μουσουλμάνος την προλάβει με προσευχή και ζητήσει οτιδήποτε από τον Αλλάχ, τότε σίγουρα ο Αλλάχ θα του απαντήσει» {Μούσλιμ, νο.852}
Σύμφωνα με τους Σαχάμπα αυτή η στιγμή βρίσκεται στη τελευταία ώρα μετά την Άσρ και πριν την Μάγριμπ {αλ Φάτχ, 2/489}. Στην συλλογή του Ιμάμ Μουσλιμ υπάρχει ένα αυθεντικό χαντίθ το οποιο υποστηρίζει ότι αυτή η ώρα είναι από την στιγμή που ο Ιμάμης κάθεται (στο δεύτερο μισό της χούτμπα) μέχρι και το τέλος της προσευχής {Μούσλιμ, νο.853). Οι λόγιοι εναρμονίζουν τις δυο αυθεντικές τοποθετήσεις λέγοντας ότι και οι δυο ώρες είναι έγκυρες, δίνοντας όμως περισσότερη έμφαση στην ώρα μετά την Άσρ.
Ο Μουσουλμάνος όταν εισέρχεται στο Τζαμί για την προσευχή της Παρασκευής οφείλει να προσφέρει δυο ράκαα ως χαιρετισμό προς το Τζαμί (ταχίατουλ Μάστζιντ). Συνιστάται ο πιστός να έρχεται νωρίς στον χώρο λατρείας και να προσφέρει εθελοντικές προσευχές, όπως έκαναν οι Σάλαφ, μέχρι να ανέβει στο βήμα ο Ιμάμης για την ομιλία. Σε περίπτωση που ο πιστός εισέρθει στο Τζαμί και βρει τον Ιμάμη να παραδίδει την ομιλία τότε οφείλει να μην κάτσει έως ότου προσφέρει δυο σύντομα εθελοντικά ράκαα. Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
إِذَا جَاءَ أَحَدُكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَالإِمَامُ يَخْطُبُ فَلْيَرْكَعْ رَكْعَتَيْنِ وَلْيَتَجَوَّزْ فِيهِمَا
«Εάν κανείς από εσάς έρθει για την προσευχή της Παρασκευής και ο Ιμάμης παραδίδει ομιλία τότε πρέπει να κάνετε δυο σύντομα ράκαα» {Μούσλιμ, νο.875}
Να τονίσουμε σε αυτό το σημείο ότι δεν υπάρχει σούννα ράτιμπα, όπως τις καθημερινές προσευχές, πριν την προσευχή της Παρασκευής, παρά μόνο εθελοντικές (νάφιλα). Παρολαυτα υπάρχει σούννα Ράτιμπα προσευχή μετά την προσευχή της Παρασκευής οπου είναι 2 η 4 ράκαα. {Άχμαντ Μούσναντ, νο.6688 – αλ Μπάιχακι, 2/293}
Όταν ο Ιμάμης στην ομιλία λέει προσευχές και ευλογίες για τον Προφήτη, ο πιστός οφείλει να κάνει το ίδιο αλλά χαμηλόφωνα και όχι με δυνατή φωνή. Και όταν ο Ιμάμης επικαλείται τον Ύψιστο για διάφορα θέματα, ο πιστός λέει «Αμήν» επίσης χαμηλόφωνα, χωρίς να σηκώνει τα χέρια του. Αυτές οι αστοχίες (δυνατό «αμήν» και σήκωμα χεριών την συγκεκριμένη στιγμή) δεν αναφέρονται πουθενά στην Σούννα του Προφήτη.
Ο πιστός οφείλει να γνωρίζει, όπως είπαμε, ότι η προσευχή της Παρασκευής σε συνάθροιση στο Τζαμί είναι υποχρέωση, εκτός για την γυναίκα, τον υπηρέτη, το μικρό παιδί και τον άρρωστο. Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
الْجُمُعَةُ حَقٌّ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ فِي جَمَاعَةٍ إِلاَّ أَرْبَعَةً عَبْدٌ مَمْلُوكٌ أَوِ امْرَأَةٌ أَوْ صَبِيٌّ أَوْ مَرِيضٌ
«Η προσευχή της Παρασκευής σε συνάθροιση είναι υποχρέωση και καθήκον για κάθε Μουσουλμάνο. Εξαιρούνται 4 κατηγορίες ατόμων: ο υπηρέτης, η γυναίκα, το αγόρι και ο άρρωστος» {Άμπου Νταούντ, νο.1067}
Ο πιστός όταν κατευθύνεται στο Τζαμί καλό είναι να περπάτα με ηρεμία και όχι με βιασύνη. Συνίσταται να πηγαίνει νωρίς στο Τζαμί όπως σημειώσαμε. Όταν περπατά το βήμα του πρέπει να είναι ήρεμο. Εφόσον προλάβει έστω και ένα ρακαα της προσευχής της Παρασκευής, τότε έχει προλάβει την προσευχή. Αν όμως ο πιστός προλάβει την προσευχή, μετά που ο Ιμάμης έχει σηκωθεί από την στάση ρουκου του δεύτερου ράκαα, τότε ο πιστός πρέπει να προσφέρει 4 ρακαα (ως δούχρ) διότι έχασε την προσευχή της παρασκευής. {Τιρμιδί, νο.482}
Να κλείσουμε σημειώνοντας ορισμένα πράγματα για την ίδια την χούτμπα και την προσευχή: Η ομιλία (χούντμπα) της Παρασκευής χωρίζεται σε δυο μέρη και προηγείται από την προσευχή. Η ομιλία πρέπει να περιέχει νουθεσίες, συμβουλές, δοξασίες προς τον Αλλάχ, επικλήσεις για τον Αλλάχ να ευλογεί τον Προφήτη του και απαγγελία Κορανικών χωρίων. Η θεματολογία της ομιλίας πρέπει να παρακινεί τον πιστό να είναι υπάκουος στον Δημιουργό τον Ύψιστο, να αποφεύγει το απαγορευμένο και να υπενθυμίζει τις χάρες και τις ευλογίες που έχουν δοθεί στον άνθρωπο. Πολλοί ομιλητές καταπιάνονται με θεματολογίες άσχετες, όπως πολιτικά και επίγεια θέματα τα οποία δεν ωφελούν, ούτε συμβουλεύουν για τα προβλήματα της κοινότητας η της κοινωνίας σύμφωνα με το Κοράνι και την Σούννα. Ο ομιλητής δεν πρέπει να αναλύει με κουραστικό τρόπο τα πράγματα και τις καταστάσεις, αλλά οφείλει να μιμείται τον Προφήτη με ομιλίες που επικεντρώνονται στο Κοράνι και στην Σούννα και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των πιστών. Ο λόγος του ομιλητή πρέπει να είναι ξεκάθαρος, απλός και όχι κουραστικός με δύσκολες εκφράσεις που αποσκοπούν στον εντυπωσιασμό και όχι στην ουσία της διδασκαλίας.
Τέλος, η προσευχή της Παρασκευής αποτελείται από δυο ράκαα, με τον Ιμάμη να απαγγέλει στα δυο ρακαα το Κοράνι φωναχτά. Συνίσταται στο πρώτο ράκαα ο Ιμάμης να απαγγέλει την σούρα αλ Τζούμουα (κεφ.62), μετά από την αλ φάτιχα, και στο δεύτερο ράκαα την σούρα αλ Μουναφικούν (κεφ.63) {Μούσλιμ, νο.877}. Επίσης, είναι σούννα ο Ιμάμης να απαγγέλει την σούρα αλ Ά’αλα (κεφ.87) στο πρώτο ράκαα και στο δεύτερο την σούρα αλ Γάσια (κεφ.88) {Μούσλιμ, νο.878}
وصلى الله وسلم وبارك على نبينا محمد
[Κύρια πηγή του άρθρου είναι το «Συνοπτική εισαγωγή στην Ισλαμική νομολογία», του Δρ. Σάλιχ αλ Φαουζάν, τόμος Α, باب في أحكام صلاة الجمعة , σελ.166]
Categories: ΙΣΛΑΜ