الحمد لله رب العالمين، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين، أما بعد
Με τον όρο φίτνα, στην Ισλαμική ορολογία, εννοούμε κάθε είδους αναταραχή, συγκρούσεις, δοκιμασίες, διχόνοια και χάος που μπορεί να επηρεάσει την Ούμμα (το σύνολο των Μουσουλμάνων).
Ρωτήθηκε ο Αλλάμα Σέηχ Σάλιχ αλ Φαουζάν:
«Αξιότιμε Σέηχ. Ποια συμβουλή θα μπορούσατε να μας δώσετε, σε αυτές τις εποχές που αυξάνονται οι ταραχές-οι δοκιμασίες (φίταν), μαζί με την εξάπλωση των ανθρώπων που καταπιάνονται με νεωτερισμούς/αιρέσεις (Άχλουλ Μπίνταα) και τον θάνατο των Ουλεμά (λογίων)»
Απάντηση:
«Το πρώτο πράγμα που σας συμβουλεύω είναι να έχετε Τάκουα (θεοφοβία-θεοσέβεια) στον Αλλάχ, τον Ύψιστο. Και να αυξήσετε την ντουά (επίκληση-προσευχή) ζητώντας από τον Αλλάχ να μας κρατήσει σταθερούς στην θρησκεία Του και να μας προστατέψει από το κακό των δοκιμασιών.
Έπειτα σας συμβουλεύουμε να αναζητήσετε γνώση. Αναζητήστε γνώση από τους ανθρώπους της γνώσης. Και να είστε πρόθυμοι στην αναζήτηση της γνώσης, διότι το άτομο δεν είναι προστατευμένο από τις δοκιμασίες (φίταν), εκτός όταν κατέχει την ορθή γνώση, με την άδεια του Αλλάχ.
Δίχως ορθή γνώση μπορεί να πέσεις στις δοκιμασίες (φίταν), δίχως καν να το συνειδητοποιήσεις η δίχως να καταλάβεις ότι πρόκειται για δοκιμασία.
Γιαυτο οφείλετε να αναζητάτε την γνώση, από τους ανθρώπους της γνώσης, (μαθητές γνώσης, λογίους). Μην τεμπελιάζεις όταν αναζητάς γνώση. Κάντο όσο μπορείς”.
Ποιος έχει δικαίωμα να μιλήσει όταν ξεσπάσει η φίτνα; Ρωτήθηκε ο Αλλάμα Σέηχ Σάλιχ αλ Φαουζάν:
كيف نفرق بين السكوت عن الفتن المذموم وبين عدم الخوض فيها المحمود
«Πως ξεχωρίζουμε μεταξύ της σιωπής κατά την διάρκεια μιας φίτνα, που μπορεί να θεωρηθεί κατακριτέα, και της μη ενασχόλησης με την φίτνα που μπορεί να θεωρηθεί ως αξιέπαινο;»
Απάντηση:
الفتن لا يتكلم فيها الا أهل العلم والبصيرة ما الكل يتكلم فيها إذا تكلم الجهال في الفتن زادت الفتن أما إذا تكلم العلماء فيها وبينوها فإنها تطفأ بإذن الله فالفتن ما يتكلم فيها كل أحد وإنما يتكلم فيها أهل العلم وأهل البصيرة الذين يعرفون الحق من الباطل ويعرفون كيف يتكلمون ما يخوض كل واحد في الفتن ويتكلم ويفتي ويقول
«Μόνο οι άνθρωποι της γνώσης και της κατανόησης μιλάνε κατά την διάρκεια της φίτνα. Όταν ο αδαής μιλάει κατά την διάρκεια της φίτνα, τότε αυξάνονται οι δοκιμασίες και οι διαμάχες. Όταν όμως μιλάνε οι Ουλεμά, τότε επεξηγούν τα λάθη και με την άδεια του Αλλάχ η φίτνα διαλύεται. Γιαυτο το λόγο, δεν μπορεί ο κάθε ένας να μιλάει κατά την διάρκεια των δοκιμασιών και των διαμαχών. Μόνο οι άνθρωποι της γνώσης και της κατανόησης μιλάνε κατά την διάρκεια των δοκιμασιών. Οι άνθρωποι της γνώσης γνωρίζουν την αλήθεια από την πλάνη και γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν αυτά τα θέματα. Δεν μπορεί ο κάθε ένας να εμπλέκεται στην φίτνα, δεν μπορεί ο κάθε ένας να μιλάει, δεν μπορεί ο κάθε ένας να διατυπώνει την ετυμηγορία του, η να λέει το οτιδήποτε»
Ο μεγάλος λόγιος, ο Ιμάμης αλ Μπαρμπαχάρι, στο δογματικό και μεθοδολογικό του έργο «Σάρχ ους Σούννα», γράφει τα εξής για την αντιμετώπιση της φίτνα (σημείο 114):
«Όταν συμβεί η φίτνα, μείνε στο εσωτερικό του σπιτιού σου και να δραπετεύσεις από το περιβάλλον της φίτνα. Να προσέχεις τον φανατισμό (προς την ομάδα που υποστηρίζεις) και κάθε διαμάχη μεταξύ Μουσουλμάνων για την επίγεια ζωή, τότε είναι φίτνα. Να φοβάσαι και να είσαι υπάκουος στον Αλλάχ, τον Μοναδικό, ο οποίος δεν έχει κανέναν συνέταιρο. Και μην βγαίνεις έξω (στην φίτνα) και μην παλεύεις γιαυτην, μην πέσεις στην παγίδα της, μην παίρνεις το μέρος κανενός (στην φίτνα), μην γέρνεις προς μια πλευρά, και μην αγαπάς τίποτα από τα θέματα τους (στην φίτνα τους), διότι έχει ειπωθεί «Αυτός που αγαπά τις πράξεις των ανθρώπων, είτε είναι καλές η κακές, θα είναι σαν και αυτούς που τις διέπραξαν». Είθε ο Αλλάχ να μας καθοδηγήσει, εμάς και εσάς, σε αυτά που τον ευχαριστούν και να μας κρατήσει μακριά από τις πράξεις ανυπακοής»
Σχολιάζει ο Αλλάμα Σάλιχ αλ Φαουζάν στο επεξηγηματικό του έργο για το σάρχ ους Σούννα:
«Όταν ξεσπά φίτνα, και αυτό σχετίζεται με την σύγκρουση μεταξύ Μουσουλμάνων, τότε μείνε στο σπίτι σου και συγκράτησε το χέρι σου και την γλώσσα σου έτσι ώστε να είσαι ασφαλής (εκτός μομφής). Και αυτό ισχύει στην περίπτωση όταν δεν ωφελεί όταν βγαίνεις έξω. Μείνε στο σπίτι. Όταν όμως υπάρχει ωφέλεια στο να βγαίνεις μαζί με τον κόσμο, το να καλείς στον Αλλάχ και στην αλήθεια, τότε να βγεις. Αυτό είναι που λέμε αλ Ιχτιλάτ ουαλ Ουζλατ (ανάμειξη και απομόνωση).
Ανάμειξη με τον κόσμο η απομόνωση; Ποιο είναι το καλύτερο;
Εξαρτάται. Εάν η ανάμειξη φέρνει ωφέλεια (όχι φίτνα), κάλεσμα προς τον Αλλάχ, και αποσαφήνιση της αλήθειας, τότε η ανάμειξη είναι καλύτερη. Εάν όμως η ανάμειξη με τον κόσμο και το κάλεσμα δεν φέρνει ωφέλεια, τότε η απομόνωση είναι καλύτερη. Και αυτό ισχύει για το άτομο που έχει γνώση. Οσο γιαυτόν που δεν έχει γνώση τότε πρέπει να απομονωθεί έτσι ώστε να μην δελεαστεί (παραπλανηθεί) δίχως να το αντιληφθεί.
Ο αδαής λοιπόν πρέπει να μένει στο σπίτι του (στη φίτνα), όσον αφορά τον γνωστή, τότε είναι όπως τα προαναφέραμε»
Οι τοποθετήσεις αυτές στηρίζονται στα λεγόμενα του Προφήτη Μουχάμαντ صلى الله عليه وسلم. Ο Χουδάιφα Ιμπν Αλ Γιάμάν αναφέρει:
يَقُولُ كَانَ النَّاسُ يَسْأَلُونَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنِ الْخَيْرِ، وَكُنْتُ أَسْأَلُهُ عَنِ الشَّرِّ مَخَافَةَ أَنْ يُدْرِكَنِي. فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا كُنَّا فِي جَاهِلِيَّةٍ وَشَرٍّ، فَجَاءَنَا اللَّهُ بِهَذَا الْخَيْرِ، فَهَلْ بَعْدَ هَذَا الْخَيْرِ مِنْ شَرٍّ قَالَ ” نَعَمْ ”. قُلْتُ وَهَلْ بَعْدَ ذَلِكَ الشَّرِّ مِنْ خَيْرٍ قَالَ ” نَعَمْ، وَفِيهِ دَخَنٌ ”. قُلْتُ وَمَا دَخَنُهُ قَالَ ” قَوْمٌ يَهْدُونَ بِغَيْرِ هَدْيِي تَعْرِفُ مِنْهُمْ وَتُنْكِرُ ”. قُلْتُ فَهَلْ بَعْدَ ذَلِكَ الْخَيْرِ مِنْ شَرٍّ قَالَ ” نَعَمْ دُعَاةٌ إِلَى أَبْوَابِ جَهَنَّمَ، مَنْ أَجَابَهُمْ إِلَيْهَا قَذَفُوهُ فِيهَا ”. قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ صِفْهُمْ لَنَا فَقَالَ ” هُمْ مِنْ جِلْدَتِنَا، وَيَتَكَلَّمُونَ بِأَلْسِنَتِنَا ” قُلْتُ فَمَا تَأْمُرُنِي إِنْ أَدْرَكَنِي ذَلِكَ قَالَ ” تَلْزَمُ جَمَاعَةَ الْمُسْلِمِينَ وَإِمَامَهُمْ ”. قُلْتُ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ جَمَاعَةٌ وَلاَ إِمَامٌ قَالَ ” فَاعْتَزِلْ تِلْكَ الْفِرَقَ كُلَّهَا، وَلَوْ أَنْ تَعَضَّ بِأَصْلِ شَجَرَةٍ حَتَّى يُدْرِكَكَ الْمَوْتُ وَأَنْتَ عَلَى ذَلِكَ
«Οι άνθρωποι συνήθιζαν να ρωτούν τον Απόστολο του Αλλάχ για το καλό, εγώ όμως συνήθιζα να τον ρωτώ για το κακό από φόβο να μην με καταβάλει. Μια φορά είπα: «Απόστολε του Αλλάχ, ήμασταν σε μια κατάσταση άγνοιας και κακού, και ο Αλλάχ μας έστειλε αυτό το καλό (Ισλάμ). Θα υπάρξει κακό μετά από αυτό το καλό;” Είπε: “Ναι”. Ρώτησα, “θα υπάρξει καλό μετά από αυτό το κακό;” Είπε: “Ναι, αλλά θα διαβρωθεί λίγο (Νταχαν)”. Ρώτησα, “πως;” Είπε: “Θα υπάρχουν ορισμένοι που θα οδηγούν άλλους σε αρχές διαφορετικές από την παράδοση μου. Θα δείτε τις πράξεις τους και θα τις αποδοκιμάσετε”. Είπα, “θα υπάρξει κακό μετά από αυτό το καλό;” Είπε: “ναι, θα υπάρξουν άτομα που θα προσκαλούν στις πόρτες της κόλασης (με το πλανεμένο κάλεσμα τους), και όποιος αποδεχτεί το (σαθρό) κάλεσμα τους, θα πεταχτεί στην κόλαση (από αυτούς)”. Είπα, “Απόστολε του Αλλάχ, περιέγραψε αυτούς τους ανθρώπους σε εμάς”. Είπε, “θα ανήκουν σε εμάς, και θα μιλάνε την γλώσσα μας”. Ρώτησα, “Και τι με διατάζεις να κάνω σε περίπτωση που συμβεί να βιώσω αυτήν την εμπειρία (του κακού);” Είπε, να είσαι προσκολλημένος στην ομάδα/κοινότητα των Μουσουλμάνων και στον αρχηγό τους”. Ρώτησα, “αν δεν θα υπάρχει ομάδα Μουσουλμάνων ούτε αρχηγός (τι να κάνω);” Είπε: “Μείνε μακριά από όλες τις σέκτες (κόμματα/αιρέσεις) ακόμα και αν χρειαστεί να δαγκώσεις την ρίζα του δένδρου, μέχρι να συναντήσεις τον Αλλάχ σε αυτήν την κατάσταση (της απομόνωσης)» {Μπουχάρι, νο.3606}
Η επιτροπή Φατάουα, αλ Λάτζνα αντ-Ντάιμα, σχολιάζει την ρήση λέγοντας:
والزمن ليس خاصاً بهذا الزمان وإنما هو عام في كل زمان ومكان من عهد الصحابة رضي الله عنهم زمن الفتنة والخروج على عثمان رضي الله عنه .
والمراد من اعتزال الناس زمن الفرقة ما ذكره الحافظ ابن حجر رحمه الله في الفتح عن الطبري أنه قال : متى لم يكن للناس إمام فافترق الناس أحزاباً فلا يتبع أحداً في الفرقة ويعتزل الجميع إن استطاع ذلك خشية من الوقوع في الشر ، ومتى وجد جماعة مستقيمة على الحق لزمه الانضمام إليها وتكثير سوادها والتعاون معها على الحق لأنها والحال ما ذكر هي جماعة المسلمين بالنسبة إلى ذلك الرجل وذلك المكان .
“Ο χρόνος δεν αναφέρεται απαραίτητα σε αυτήν την περίοδο που διανύουμε. Είναι μια γενική αναφορά, σε οποιοδήποτε χρόνο και εποχή, και μπορεί να σχετίζεται από την φίτνα της εξέγερσης κατά του Ουθμάν (είθε ο Αλλάχ να είναι ευχαριστημένος μαζί του), την εποχή των Σαχάμπα και μετέπειτα.
Αυτό που εννοεί, με το να μείνει μακριά από τους ανθρώπους κατά την διάρκεια της διχόνοιας, αναφέρεται από τον αλ Χαάφιζ Ίμπν Χάτζαρ, στο αλ Φάτχ, σε αφήγηση από τον αλ Τάμπαρι, ο οποίος είπε:
«Όταν οι άνθρωποι δεν έχουν έναν ηγέτη και χωρίζονται σε σέκτες και ομάδες, τότε μην ακολουθήσεις κανέναν από αυτούς, μείνε μακριά από όλους, εάν γίνεται, για να αποφύγεις το κακό. Όταν όμως υπάρχει ομάδα/κοινότητα (Τζαμάα), η οποία ακολουθεί πραγματικά το ορθό μονοπάτι (Κοράνι και Σούννα), τότε οφείλεις να ενωθείς με αυτούς και να τους βοηθήσεις να αναπτυχθούν, να συνεργάζεσαι μαζί τους στην αλήθεια, διότι σε αυτήν την περίπτωση, αυτή η ομάδα αποτελεί την τζαμάα των Μουσουλμάνων για έναν άνθρωπο, για το συγκεκριμένο μέρος που ζει» {Φατάουα, αλ Λάτζνα αντ-Ντάιμα, τόμος 3, σελ.95}
Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
سَتَكُونُ فِتَنٌ، الْقَاعِدُ فِيهَا خَيْرٌ مِنَ الْقَائِمِ، وَالْقَائِمُ فِيهَا خَيْرٌ مِنَ الْمَاشِي، وَالْمَاشِي فِيهَا خَيْرٌ مِنَ السَّاعِي، وَمَنْ يُشْرِفْ لَهَا تَسْتَشْرِفْهُ، وَمَنْ وَجَدَ مَلْجَأً أَوْ مَعَاذًا فَلْيَعُذْ بِهِ
«Θα υπάρχουν δοκιμασίες (φίταν) οπου αυτός που κάθεται θα είναι καλύτερος από αυτόν που στέκεται, αυτός που στέκεται θα είναι καλύτερος από αυτόν που περπατά, και αυτός που περπατά θα είναι καλύτερος από αυτόν που τρέχει. Όποιος εκθέτει τον εαυτό του σε αυτές (φίταν) θα τραβηχτεί σε αυτές και όποιος αναζητά καταφύγιο από αυτές, τότε ας αναζητήσει προστασία» {Μπουχάρι, νο. 3601}
Ο Ιμάμης Ίμπν Χάτζαρ αλ Ασκαλάνι σχολιάζοντας την ρήση είπε:
قال الحافظ ابن حجر رحمه الله ، في شرح معاني الحديث :
” قوله : ( من تَشَرَّفَ لها ) أي : تطلَّع لها ، بأن يتصدى ويتعرض لها ولا يعرض عنها …
قوله : ( تستشرفه ) أي : تهلكه ، بأن يشرف منها على الهلاك ، يقال استشرفت الشيء علوته وأشرفت عليه ، يريد من انتصب لها انتصبت له ، ومن أعرض عنها أعرضت عنه . وحاصله : أن من طلع فيها بشخصه قابلته بشرها .
ويحتمل أن يكون المراد : من خاطر فيها بنفسه أهلكته ، ونحوه قول القائل : من غالبها غلبته.
قوله : ( فمن وجد فيها ملجأ ) أي يلتجئ إليه من شرها .
قوله : ( أو مَعاذا ) هو بمعنى الملجأ .
قوله : ( فليعذ به ) أي : ليعتزل فيه ليسلم من شر الفتنة
«Όποιος εκθέτει τον εαυτό του σε αυτές (φίταν)»: Δηλαδή, όποιος επιθυμεί να τις εξερευνήσει και δεν τις αγνοεί.
«θα τραβηχτεί σε αυτές»: Θα τον καταστρέψουν, διότι θα εκτεθεί σε καταστροφή εξαιτίας της φίτνας
«όποιος αναζητά καταφύγιο από αυτές»: Δηλαδή ένα μέρος που θα προστατευτεί από το κακό αυτών των αναταραχών.
«τότε ας αναζητήσει προστασία»: Δηλαδή, να αποτραβηχτεί στο μέρος που είναι καταφύγιο, έτσι ώστε να είναι ασφαλής από το κακό των αναταραχών. {Φάτχ αλ Μπάρι, τόμος 13, σελ.30}
Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:
إِنَّكَ لَمْ تَزَلْ سَالِمًا مَا سَكَتَّ فَإِذَا تَكَلَّمْتَ كُتِبَ لَكَ أَوْ عَلَيْكَ
«Πράγματι, θα συνεχίσεις να είσαι ασφαλής, όσο μένεις σιωπηλός. Σε περίπτωση που μιλάς, τότε καταγράφεται είτε υπέρ σου είτε εναντίον σου» {Αλ Μού’ατζαμ αλ Καμπίρ, νο.16591, αυθεντικό}
Άχμαντ Μ.Ελντίν
Διπλωματούχος Ισλαμικής Θεολογίας
Ιμάμης στο Τζαμί «Σάλαφ ους Σάλιχ» (Αρ Ραχμάν)
IslamForGreeks.org – AhmadEldin.blog
Categories: Μουσουλμάνοι
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.