الحمد لله رب العالمين، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين، أما بعد

Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε:

مَنْ أَكَلَ طَعَامًا ثُمَّ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَطْعَمَنِي هَذَا الطَّعَامَ وَرَزَقَنِيهِ مِنْ غَيْرِ حَوْلٍ مِنِّي وَلاَ قُوَّةٍ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَمَا تَأَخَّرَ وَمَنْ لَبِسَ ثَوْبًا فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي كَسَانِي هَذَا الثَّوْبَ وَرَزَقَنِيهِ مِنْ غَيْرِ حَوْلٍ مِنِّي وَلاَ قُوَّةٍ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَمَا تَأَخَّرَ

«Όποιος τρώει φαγητό και έπειτα πει: «Η δόξα ανήκει στον Αλλάχ που με ταΐσε αυτό και μου το προσέφερε χωρίς να καταβάλω καμία δύναμη η ικανότητα από μεριά μου», θα συγχωρεθούν οι προηγούμενες και οι τελευταίες του (μικρές) αμαρτίες. Και όποιος φοράει ένα ρούχο και πει: «Η δόξα ανήκει στον Αλλάχ που με έντυσε με αυτό και μου το προσέφερε χωρίς να καταβάλω καμία δύναμη η ικανότητα από μεριά μου», θα συγχωρεθούν οι προηγούμενες και οι τελευταίες του (μικρές) αμαρτίες» {Άμπου Νταούντ 4023, ατ Τιρμιδί 3458, Ίμπν Μάτζα 3285}

Η ευγνωμοσύνη και η ταπείνωση προς τον Ύψιστο φέρνει την συγχώρεση Του. Το φαγητό που τρώμε, τα ρούχα που ντυνόμαστε, είναι ευλογία από τον Ύψιστο και σε καμία περίπτωση ο πιστός δεν πρέπει να υποθέτει ότι η τροφή του και η ένδυση του, είναι αποτέλεσμα της προσωπικής του ικανότητας η δύναμης. Αυτό ισχύει με το οτιδήποτε έχουμε ως συντήρηση. Όμως τι σημαίνει ευγνωμοσύνη στον Αλλάχ;

Ο Αλλάχ ο Ύψιστος λέει:

وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ۖ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ

«Και θυμήσου όταν ο Κύριος ανακοίνωσε: «Αν είστε ευγνώμονες, θ’ αυξήσω περισσότερα (αγαθά, ευλογίες) σε σας. Αν όμως αρνείστε (αχαριστία), τότε πράγματι, η τιμωρία μου είναι βαριά» {Κοράνι: 14:7}

Η ευγνωμοσύνη προς τον Αλλάχ όχι μόνο φέρνει ευλογία και αγαθά αλλά τα πολλαπλασιάζει και τα αυξάνει. Η αχαριστία φέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα. Φέρνει μιζέρια και τιμωρία από τον Ύψιστο.

Ο κυριότερος και σημαντικότερος τρόπος να δείχνεις ευγνωμοσύνη προς τον Ύψιστο είναι να είσαι ορθός μονοθεϊστής με Μονοθεϊσμό που ορίζει το Κοράνι και η Σούννα. Ο Μονοθεϊσμός είναι η επιτομή της ευγνωμοσύνης και η πολυθεϊστική έκφραση είναι η ραχοκοκαλιά της αχαριστίας.

Εφόσον εκτιμάμε και ευγνωμονούμε τον Δημιουργό μας γιαυτα που έχουμε, είτε είναι λίγα είτε πολλά, τότε ο Ύψιστος υπόσχεται ότι θα δώσει περισσότερα. Εάν όμως δεν ευγνωμονούμε και υιοθετούμε μια συμπεριφορά αχάριστη, τότε ο Ύψιστος προειδοποιεί για μια βαριά τιμωρία. Μια μορφή τιμωρίας είναι να πάρει πίσω τις αρχικές του ευλογιές και χάρες που μας έδωσε και να τις αντικαταστήσει με τιμωρία.

Επίσης, μια μορφή τιμωρίας, την οποία ο άνθρωπος δεν την συνειδητοποιεί, είναι να εμποδίζεται από μια δρομολογημένη ευλογία και χάρη που είναι να του φτάσει. Αυτό συμβαίνει διότι ο άνθρωπος μπορεί να επιμένει σε μια και μόνο συγκεκριμένη αμαρτία, πόσο μάλλον σε παραπάνω από μια, με αποτέλεσμα ο Ύψιστος να του έχει σφραγίσει μια καθορισμένη ευλογία, χάρη η αγαθό που ήταν να του φτάσει υπό (κανονικές) συνθήκες υπακοής των εντολών του Κυρίου. {Ταφσίρ Ίμπν Καθίρ, τόμος 5, σελ. 314}

Ποιος είναι όμως ο ορισμός της ευγνωμοσύνης; (شُكْر). Ας Σούκρ = δίνοντας ευχαριστίες/ευγνωμοσύνη. Είναι να αναγνωρίζεις και να εκτιμάς, από καρδιάς, τις ευλογίες του Υψίστου, δοξάζοντας Τον και χρησιμοποιώντας αυτές τις ευλογίες για το καλό και όχι για το παράνομο. {Ταφσίρ ας Σάαντι, τόμος 2, σελ.370}

Για παράδειγμα: Η όραση είναι ευλογία. Συνεπώς κοιτάς το επιτρεπτό και όχι το απαγορευμένο. Εφόσον χρησιμοποιείς την ευλογία της όρασης για να κοιτάς το χαράμ τότε κάνεις λάθος χρήση της ευλογιάς. Το ίδιο ισχύει για την ακοή, την αφή, την τροφή και κάθε τι που είναι χάρη και ευλογία από τον Αλλάχ. Ο μεγάλος Ιμάμης, ο Ίμπν αλ Τζάουζι, ορθά παρατήρησε όταν είπε: «Σκέφτομαι σχετικά για τις αμαρτίες και συνειδητοποιώ ότι δεν είναι δυνατόν ένα άτομο να διαπράξει αμαρτία εκτός με το να κάνει κακή χρήση των ευλογιών που έχει από τον Αλλάχ» Και όπως σημειώνει ο Σουφιάν Ιμπν ‘Ααίανα «Ένας από τους τρόπος που μπορείς να δείξεις ευχαριστίες στον Αλλάχ, είναι να τον δοξάζεις για τις ευλογίες που σου έχει χαρίσει, και να τις χρησιμοποιείς για την υπακοή. Δεν ευχαριστείς τον Αλλάχ όταν χρησιμοποιείς τις ευλογιές του για την ανυπακοή» {Ταχδίμπ αλ Καμάλ, τόμος 11, σελ.192}

Πως μπορούμε να εκφράσουμε ευγνωμοσύνη σύμφωνα με την Σούννα; Καταρχήν οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι η τήρηση του Ισλάμ με τις εντολές του και η απομάκρυνση από τις απαγορεύσεις του, με μονοθεϊστικό χαρακτήρα, είναι η σημαντικότερη μορφή ευγνωμοσύνης που μπορούμε να εκφράσουμε στον Δημιουργό μας. Από εκεί και πέρα το δίκρ και οι προτάσεις που περιέχουν δοξασία (δοξασίες ευχαριστίας όπως αλχάμντουλιλλάχ) πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την καθημερινή μας ρουτίνα.

Επίσης, το προσκύνημα της ευγνωμοσύνης (σάτζντα ασ-σούκρ) είναι μια εξαιρετική μορφή ευγνωμοσύνης προς τον Ύψιστο. Αυτό το προσκύνημα δεν είναι μέσα στο τυπικό της προσευχής. Πρόκειται για μια μεμονωμένη κίνηση, σκύβοντας κατευθείαν και βάζοντας το κεφάλι στο έδαφος χωρίς ορθοστασία και επίκυψη και χωρίς απαραίτητα να υπάρχει πλύσιμο – γουδού). Είναι το προσκύνημα αυτό το οποίο γίνεται εθελοντικά κατόπιν μιας χαρούμενης είδησης που λάβαμε, η ωφέλειας, η ευλογίας, οπου δοξάζουμε τον Ύψιστο και τον ευχαριστούμε γιαυτο που μας έδωσε.

Λέει ο Αλλάμα, ο Σέηχ Σάλιχ αλ Φαουζάν:

«Η ευγνωμοσύνη, ω δούλοι του Αλλάχ, δεν είναι απλώς μια λεκτική (προφορική) έκφραση. Η ευγνωμοσύνη έχει 3 πυλώνες οπου όλες πρέπει να τηρηθούν. Σε περίπτωση που ένας πυλώνας απουσιάζει, τότε η ευγνωμοσύνη δεν έχει αποδοθεί (καθώς πρέπει).

Ο πρώτος πυλώνας είναι να μιλάς για την χάρη του Αλλάχ (την οποία έχεις δεχτεί), κάνοντας αναφορά σε αυτήν για να αποδόσεις ευγνωμοσύνη. Ο Αλλάχ λέει στον Προφήτη του

وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ

«και όσο για τις χάρες του κυρίου σου να τις αναγγέλλεις» {93.11}

Και μετά που (ο Αλλάχ) απαρίθμησε τις χάρες του αναφέρει:

أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ

وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ

وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَىٰ

فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ

وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ

وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ

«Μα δεν σε βρήκε ορφανό, και σου έδωσε καταφύγιο (και φροντίδα); Και σε βρήκε στην άγνοια και σε καθοδήγησε. Και σε βρήκε σε ανάγκη (φτωχό) και σε έκανε πλούσιο (ανεξάρτητο). Γι’ αυτό μη μεταχειρίζεσαι με τραχύτητα τον ορφανό, κι όσο γι’ αυτόν που ρωτά (που ζητά βοήθεια) μην τον αποκρούεις (με σκληρά λόγια) και όσο για τις χάρες του κυρίου σου να τις αναγγέλλεις» {93.6-11}

Κάνε αναφορά στην χάρη του Αλλάχ: (λέει στο Κοράνι):

يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ 

«Ω παιδιά του Ισραήλ να θυμάστε την χάρη Μου την οποία σας έδωσα» {2.40}

Και μην αποδώσεις την χάρη (ως πηγή) σε κάποιον άλλον, εκτός από τον Αλλάχ. Μην την αποδώσεις στον εαυτό σου η σε κάποιον άλλον. Ο Αλλάχ είναι ο Μόνος υπεύθυνος για την χάρη που σου δόθηκε. Να είσαι ευγνώμων γιαυτην (μόνο στον Αλλάχ).

Ο πρώτος πυλώνας λοιπόν, είναι να μιλάς για την χάρη και να μην λες ότι προέρχεται από τον τάδε (δηλαδή από κάποιον άλλον πέρα από τον Αλλάχ). Να λες είναι από τον Αλλάχ.

Ο δεύτερος πυλώνας: Είναι να την αναγνωρίζεις μέσα στην καρδιά σου. Διότι υπάρχουν άτομα που θυμούνται την χάρη λεκτικά/προφορικά, και δοξάζουν τον Αλλάχ προφορικά, όμως δεν την αναγνωρίζουν (με βεβαιότητα/σιγουριά) ότι είναι από τον Αλλάχ. Πιστεύουν ότι είναι από την προσωπική τους δύναμη, προσπάθεια, ικανότητα και εργασία. Όπως ο Καρούν είπε στον λαό του, αναφορικά με τον πλούτο και τους θησαυρούς που του δόθηκαν από τον Αλλάχ.

Λέει ο Αλλάχ για τον πλούτο που έδωσε στον Καρούν:

وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ

«…Και του δώσαμε θησαυρούς (τα κλειδιά τους), οι οποίοι θα ήταν ασήκωτο βάρος για τα σώματα δυνατών ανδρών…» {28.76}

Ομάδα δυνατών ανδρών δεν μπορούσε να κουβαλήσει τα κλειδιά των θησαυρών λόγω της ποσότητας τους. Λέει ο Αλλάχ:

إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ

وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ۖ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا ۖ وَأَحْسِن كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ وَلَا تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ

«Μη χαίρεσαι! Γιατί ο Αλλάχ δεν αγαπά αυτούς που χαίρονται (έχοντας αχαριστία για τα πλούτη τους). Να επιδιώκεις με (το πλούτο) που σου έδωσε ο Αλλάχ την εύνοια Του στη μέλλουσα ζωή, και μη ξεχνάς το μερίδιο σου απ’ τον κόσμο αυτό, (για τα επίγεια σου θέματα), και κάνε το καλό, όπως ο Αλλάχ σου έχει κάνει καλό, και μην επιδιώκεις (ευκαιρίες για) την καταστροφή στη γη, γιατί ο Αλλάχ δεν αγαπά αυτούς που καταστρέφουν» {28.76-77}

Και ποια ήταν η απάντηση του ταλαίπωρου (Καρούν);

قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِندِي

«Είπε: Αυτά (τα πλούτη) μου έχουν δοθεί εξαιτίας της γνώσης που κατέχω» {28.78}.

Γιαυτόν, ο Αλλάχ δεν είχε καμία σχέση. Λέει: Τα απόκτησα εξαιτίας της ικανότητας μου, της σκληρής δουλειάς μου, της εμπειρίας μου, το αξίζω. Δεν είπε «είναι από τον Αλλάχ»

Σου λέει: Αυτό είναι το δικαίωμα μου, όπως λένε πολλοί. «Τα δικαιώματα μας». Δεν λένε αυτή η χάρη και το καλό είναι από τον Αλλάχ και πρέπει να τον δοξάσουμε. Δεν κοιτάνε τους γύρω τους που είναι φτωχοί και άποροι (συγκριτικά με αυτούς). Το αποδίδουν στη σκληρή δουλειά τους, τις ικανότητες τους, στην εργασία τους, στην εμπειρία τους, στα διαπιστευτήρια τους. Όχι, είναι από τον Αλλάχ!  

Και θα τους δεις να λένε σε άλλους «είμαι πιο ικανός και πιο γνώστης από εσένα». Όμως ο Αλλάχ σε δοκιμάζει με αυτόν τον πλούτο η με τις χάρες που σου δίνει. Να είσαι ευγνώμων για αυτά.

Ο τρίτος πυλώνας της ευγνωμοσύνης είναι να χρησιμοποιείς την χάρη και την ευλογία που σου δόθηκε για την υπακοή προς τον Αλλάχ, του Δωρητή των ευλογιών. Μην κάνεις χρήση της ευλογίας σε απαγορευμένα (αμαρτίες) και σε υπερβολές. Μην σπαταλάς σε ταξίδια (σε χώρες των κουφάρ για ψυχαγωγία) και σε απαγορευμένες επιθυμίες.

Ξόδεψε για την υπακοή προς τον Αλλάχ του Υψίστου. Μην ξοδεύεις στο άνοιγμα μαγαζιών που υπάρχει κακό (ανήθικο), σε μουσικά όργανα, τραγούδια, αμαρτίες, μέρη που παράγουν μόνο κακό. Έτσι ανοίγεις την πόρτα του κακού και τα διαδίδεις μέσω των καταστημάτων σου. Με αυτόν τον τρόπο είσαι αχάριστος (δεν αποδίδεις ευγνωμοσύνη) στις χάρες που σου έδωσε ο Αλλάχ, είσαι αχάριστος μέσω των πράξεων σου.

Ο Αλλάχ ο Ύψιστος είπε στον Προφήτη, τον Σολομώντα, όταν τον δίδαξε και τον ευλόγησε με βασίλειο:

اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ

«Εργαστείτε οικογένεια του Δαυίδ, με ευχαριστίες (ευγνωμοσύνη). Αλλά λίγοι είναι αυτοί από τους δούλους Μου που είναι ευγνώμονες» {34.13}

Όταν ο Ύψιστος δίδαξε τον Δαυίδ πώς να κατασκευάσει ασπίδα: (διαβάζουμε στο Κοράνι για τις ευλογίες και τις χάρες που τους δόθηκαν)

وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ

أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ ۖ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ

وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ ۖ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ ۖ وَمِنَ الْجِنِّ مَن يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ وَمَن يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ

يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِن مَّحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَّاسِيَاتٍ ۚ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ

«Και δώσαμε – άλλοτε – Χάρη από Μας στον Δαυίδ, «Ω! Βουνά! Επαναλάβατε μαζί του   τους   επαίνους   (προς   τον Αλλάχ)! Κι εσείς πουλιά (επίσης)!» Και μαλακώσαμε -για χάρη του- το σίδερο (στα χέρια του), (διατάζοντας): «Να φτιάχνεις θωρακισμένα σακάκια, ζυγιάζοντας τις αλυσίδες του οπλισμού τους, και κάνετε καλές πράξεις, γιατί (να είσαι βέβαιος ότι) βλέπω (πολύ καλά) όλα όσα κάνετε». Και στον Σολομώντα (κάναμε) τους άνεμους (να υπακούουν). Το χρονικό διάστημα, που οι άνεμοι διανύουν από το πρωί ως το απόγευμα και από το απόγευμα ως το βράδυ ισοδυναμεί μ’ ένα ημερήσιο ταξίδι ενός ανθρώπου. Και κάναμε γι’ αυτόν να κυλά από μια κολυμπήθρα λιωμένος χαλκός, και κάναμε τους τζιν (πνεύματα) να δουλεύουν ανάμεσα στα χέρια του (μπροστά του), με την άδεια του Αλλάχ, κι όποιο, απ’ αυτά, παρέβαινε τη διαταγή Μας το κάναμε να δοκιμάζει την Τιμωρία της πύρινης φλόγας. Δούλευαν γι’ αυτόν -όπως ήθελε-(φτιάχνοντας), παλάτια μ’ αψίδες, (για το ναό του), και απεικονίσεις, και γαβάθες φαρδιές σαν δεξαμενές, και καζάνια (φαγητού) ακίνητα (στη θέση τους): «Εργαστείτε οικογένεια του Δαυίδ, με ευχαριστίες (ευγνωμοσύνη). Αλλά λίγοι είναι αυτοί από τους δούλους Μου που είναι ευγνώμονες» {34.10-13}

Η ενάρετη πράξη (σε συνδυασμό) με τον ενάρετο πλούτο (που αποκτήθηκε νόμιμα/χαλάλ) θεωρείται ευγνωμοσύνη προς τον Αλλάχ. Και αυτό επίσης μας δείχνει ότι οι κακές πράξεις και ο πλούτος αυτός που ανοίγει τις πόρτες στο κακό που παράγουν καταστροφή, παράνομα ταξίδια, παράνομες επιθυμίες, οπου οι άνθρωποι ξοδεύουν την περιουσία τους, είναι αχαριστία προς τις χάρες του Αλλάχ»

Άχμαντ Μ.Ελντίν

Διπλωματούχος Ισλαμικής Θεολογίας

Τζαμί «Σάλαφ ους Σάλιχ» (Αρ Ραχμάν)

IslamForGreeks.org – AhmadEldin.blog

Categories: ΙΣΛΑΜ, Μουσουλμάνοι

Tags: Δοξασία, Μουσουλμάνοι, Ορισμός, έννοιες, ανταμοιβές, ευγνωμοσύνη