Άχμαντ Ελντίν
بـسـم الله والحـمـد لله والـصلاة والـسـلام عــلى رسـول الله، وبـعـد
Τις προάλλες διάβασα ένα άρθρο που γράφτηκε σε γνωστή απολογητική χριστιανική ιστοσελίδα με τίτλο «ο άνθρωπος κατά το Ισλάμ και την Ορθοδοξία». Το άρθρο αυτό περιέχει δυο σελίδες από το βιβλίο «Ορθοδοξία και Ισλάμ» του θεολόγου Α. Καρυώτογλου. Αυτές τις δυο σελίδες τις επιμελήθηκε ο θεολόγος Θεόδωρος Ρηγινιώτης που τον τελευταίο καιρό, από ότι δείχνει, φιλοδοξεί να γίνει ο επίσημος πολέμιος του Ισλάμ στο διαδίκτυο. Το IslamForGreeks, συγκεκριμένα εγώ, ακόμα περιμένουμε να διοργανώσει έναν δημόσιο ΙσλαμοΧριστιανικό διάλογο τον οποίο υποσχέθηκε το 2011 με θέμα «Τριάδα και Ταουχίντ (Ισλαμικός Μονοθεϊσμός)». Ακόμα περιμένω.
Παρακάτω παραθέτω τις δυο σελίδες του Α. Καρυώτογλου με την επιμέλεια του Θ. Ρηγινιώτη. Αμέσως μετά ακολουθεί και η απάντηση.
Ο άνθρωπος στο Ισλάμ
«α) Το πρώτο στοιχείο είναι η απουσία της διδασκαλίας για την «κατ’ εικόνα Θεού» δημιουργία του ανθρώπου. “Η ερμηνεία που δίνουμε στη δημιουργία του ανθρώπου ‘κατ’ εικόνα’ Θεού, έχει καίριες συνέπειες για τον προσδιορισμό του ήθους και την Ηθική”[1]. Αν στις Εκκλησίες της Δύσεως η “δυτική λογικοκρατία συνέδεσε το κατ’ εικόνα με τη φύση του ανθρώπου, με τον άνθρωπο ως ‘ον καθόλου’, ως είδος”, στο Κοράνιο θεμελιώνεται a priori η διδασκαλία ότι ο άνθρωπος πλάστηκε από το Θεό ως ένα είδος ανάμεσα σε τόσα άλλα, έστω το καλύτερο.
Έτσι δικαιολογείται το ότι η βάση της μουσουλμανικής ηθικής (όπως ακριβώς και της ηθικής των ευρωπαίων διαφωτιστών) είναι η βιολογική σύσταση του ανθρώπου και “το ήθος αναφέρεται στη φυσική ατομικότητα…, δηλαδή στις υποκειμενικές προϋποθέσεις της ατομικής συνέπειας, στις φυσικές απαιτήσεις της ‘αρετής’”.
Στο σημείο αυτό κατανοείται ο ρόλος του Νόμου ως της εντολής του Θεού για υποταγή και συμμόρφωση σύμφωνα με το θέλημά του, πράγμα που θεωρείται ως ατομικό επίτευγμα και αφορμή ατομικής αξιομισθείας και αυτάρκειας.
Ο άνθρωπος στο Ισλάμ είναι ένα τμήμα της ανθρώπινης φύσης, γι’ αυτό και στέκει απέναντι στο Θεό, και η μόνη δυνατότητα σχέσης μαζί Του είναι η τυφλή υποταγή στο θέλημά του. Έτσι η πίστη προσλαμβάνει στο Ισλάμ ιδιαίτερη σημασία, όντας η μόνη παραχωρημένη από το Θεό δυνατότητα καταξίωσής του μπροστά στη θεϊκή παντοδυναμία. Sola fides, καθώς τόνιζε ο Λούθηρος.
Η άρνηση του σταυρού, της βάπτισης, της Ευχαριστίας, του κλήρου, της αγαμίας, θα μπορούσαν να είναι λόγοι, λέει ένας σύγχρονος μουσουλμάνος ερευνητής, για τους οποίους το Ισλάμ θα μπορούσε να ονομασθεί ως ένας “μεταρρυθμισμένος Χριστιανισμός”. “Φαίνεται ως μία αντίδραση στο Χριστιανισμό”. Και προσθέτει την άποψη ότι “τα νεώτερα θεολογικά ρεύματα στη Δύση, τα οποία εκφράστηκαν μέσα από την ‘Ολλανδική Κατήχηση’, δίνουν την εντύπωση ότι το Ισλάμ θα μπορούσε κάλλιστα σήμερα να είχε αναγνωρίσει τους σύγχρονους ρωμαιοκαθολικούς και προτεστάντες θεολόγους”[4]. Σύμφωνα με τον ίδιο αυτόν μουσουλμάνο ερευνητή, αν αυτό αποτελεί κοινό πνεύμα ανάμεσα στο Ισλάμ και το Χριστιανισμό, δεν είναι παράδοξο που πολλοί μουσουλμάνοι αναρωτιούνται γιατί ο Χριστιανισμός είναι αντίθετος με το Ισλάμ.
Το γεγονός ότι στη Δύση, παρά τη θεολογική ανανέωση που κατά καιρούς συμβαίνει και την προβολή ακόμη και της θεολογίας των Πατέρων, δεν έχουν κατανοήσει μέχρι σήμερα τη θεολογία της διακρίσεως ουσίας και ενεργειών, αποτελεί τη βασική αιτία σύγχυσης των δογματικών αληθειών της χριστιανικής πίστεως με αυτήν του Ισλάμ.
β) Η ορθόδοξη θεολογία του “κατ’ εικόνα” μας οδηγεί στην απόρριψη της κατανόησης του ανθρώπου ως “βιολογικής ύπαρξης”, επειδή “δεν εξαντλεί τον άνθρωπο”, και στην αποδοχή της άποψης (που είναι άποψη των Πατέρων) ότι ο άνθρωπος οντολογικά είναι ον θεολογικό. “Η οντολογία του είναι εικονική” κατά τον Π. Νέλλα.
Στο ανεικονικό Ισλάμ λείπει ο κίνηση. Ο άνθρωπος μένει σταθερός μπροστά στο Θεό και αναμένει την κρίση του. Καμιά δυνατότητα κίνησης προς Εκείνον, παρά μόνο γνωστική κατανόηση των εντολών του. Η ελευθερία του περιορίζεται στο μέτρο που μπορεί να ενεργοποιήσει το νου του, το λογικό του, για την αφομοίωση των θείων επιταγών. Γι’ αυτό και αδυνατεί να κατανοήσει την κίνηση του Χριστού ως Θεού προς τον άνθρωπο.
Η εικόνα έχει άμεση σχέση με την ενανθρώπηση, την οποία το Ισλάμ απορρίπτει εμφαντικά, το ίδιο και την εικόνα. Αν η εικόνα προϋποθέτει τον διαπροσωπικό διάλογο Θεού και ανθρώπου, αυτό αποτελεί μέγα σκάνδαλο για το Ισλάμ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο εικονισμός στο Ισλάμ σταματάει σε ένα είδος συμβολισμού με την καλλιτεχνική απόδοση εδαφίων από το Κοράνιο, ή άλλων σχημάτων που αποτελούν σύμβολα μιας υπερκόσμιας πραγματικότητας απρόσιτης στον άνθρωπο.
Δεν θα μπορούσαμε να αποκρύψουμε το γεγονός ότι και αυτή η άποψη έρχεται πολύ κοντά στα γνωστά από το δυτικό χριστιανισμό ορθολογιστικά σχήματα “ενός τυπικού ιδεαλισμού” που “στερούν την πνευματικότητα από τη μετοχή του προσωπικού κάλλους”, καθώς παρατηρεί ο Γιανναράς. “Δεν υπάρχει μυστική ζωή στους εικονοκλάστες, μόνο μίμηση και αυτοπειθαρχία. Εξορκίζουν την ηθική διαφθορά της κοινωνίας φτιάχνοντας οπαδούς, που τους στρατωνίζουν σε ομοιόμορφα σχήματα ζωής, σκέψης, ακόμα και εξωτερικής εμφάνισης”. Αυτά ακριβώς που κατά τον Χρ. Γιανναρά ισχύουν για τους Προστεστάντες, τα ίδια ισχύουν και για το Ισλάμ. Να για τι η Δύση μπορεί να κάμει καλύτερο διάλογο με το Ισλάμ, εφ’ όσον στη Δύση, όπως παρατηρεί ο Νησιώτης, “η Εικόνα από εκφραστικό μέσον της θεολογικής θελκτικής, κατάντησε ένα καθαρά αισθητικό και διακοσμητικό αντικείμενο”.
γ) Υπάρχει και ένα τρίτο σημείο. Πρόκειται για τις θεοκρατικές αντιλήψεις που ποτέ δεν έλειψαν και από πολλές χριστιανικές κοινότητες της Δύσεως. Η θεοκρατία που επέβαλε ο Καλβίνος στη Γενεύη, οι αντιλήψεις για την πολιτεία του Θεού, οι μέχρι σήμερα υφιστάμενες θεοκρατικές αντιλήψεις του παπισμού, εναρμονίζονται με τις θεολογικές απόψεις του Ισλάμ.
Ένας σύγχρονος προτεστάντης θεολόγος και ισλαμολόγος αναφέρει σε μια διήγηση που σχετίζεται με τα χρόνια της μεταρρύθμισης: Παρουσιάστηκε στο Λούθηρο μια ομάδα καλβινιστών και του εξέθεσαν την πίστη τους σύμφωνα με την οποία έπρεπε η κυριαρχία του Θεού να πραγματοποιηθεί πάνω στη γη, και εκείνος τους απάντησε ειρωνικά: “Opiones judaici”, ιουδαϊκές αντιλήψεις! Αν υπήρχε το Ισλάμ, λέει ο εν λόγω θεολόγος, θα μπορούσε κάλλιστα να πει “opiones islamici”, ισλαμικές αντιλήψεις!»
Εδώ τελειώνει το παράθεμα από τη μελέτη του Αλ. Καρυώτογλου. Σχολιάζουμε ως εξής: τα παραπάνω μάς κάνουν κατανοητό το γιατί στο Ισλάμ (όπως και στην αιρετική Δύση) ευδοκίμησαν και ευδοκιμούν αντιλήψεις όπως ότι ο αμαρτωλός πρέπει να τιμωρείται με νομικές ποινές – ή και να θανατώνεται -, ενώ στην Ορθοδοξία αυτά καταδικάζονται απερίφραστα. Ο αμαρτωλός, κατά την Ορθοδοξία, δεν είναι εγκληματίας που πρέπει να τιμωρηθεί, αλλά ασθενής που πρέπει να βοηθηθεί και να θεραπευτεί, και μάλιστα να ΠΡΟΣΚΑΛΕΣΤΕΙ σε θεραπεία, ΑΝ το θέλει, όχι να του επιβληθεί με βία!!
(Σημ: τα πνευματικά επιτίμια, όπως ο αφορισμός – δηλ. η αποκοπή από τη θεία κοινωνία – “που επιβάλλονται από τους Πνευματικούς Πατέρας κατά την ιερά Εξομολόγηση και από τους Επισκόπους και την Σύνοδο των Επισκόπων, για γνωστά και δημόσια αμαρτήματα”, “στην πραγματικότητα είναι φάρμακα για να θεραπευθούν οι άρρωστοι πνευματικά άνθρωποι, ώστε να συναντήσουν τον Χριστό ως θεραπευμένοι και όχι ως αθεράπευτοι. Αυτό θα έχη συνέπεια στο αιώνιο μέλλον τους. Έτσι, τα επιτίμια δεν είναι νομικές ποινές, δεν δίνονται με την νομική και δικανική αντίληψη, αλλά είναι φάρμακα, που δίδονται για την θεραπεία των αρρώστων μελών της Εκκλησίας”. Η Ορθοδοξία ΔΕΝ έχει “Ιερά Εξέταση”, ούτε σωματικές ή ψυχολογικές τιμωρίες για τους αμαρτωλούς, πράγμα που θεωρείται απαράδεκτο και καταδικάζεται).
Ένα μόνο από τα πολλά χαρακτηριστικά παραδείγματα των συνεπειών που έχει στην πράξη η ανθρωπολογία του Ισλάμ (δηλ. οι αντιλήψεις του για τον άνθρωπο) είναι τα αναφερόμενα στο βιβλίο της Σουδανής Λούμπνα Χουσεΐν «Σαράντα βουρδουλιές για ένα παντελόνι».
Ο άνθρωπος κατά την Ορθοδοξία
Κατά τον άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, «είναι ευαγγέλιο, παναληθινό ευαγγέλιο –όχι δικό μου, αλλά των αγίων του Θεού– ότι ο άνθρωπος είναι ένα μεγάλο μυστήριο, ιερό μυστήριο του Θεού. Τόσο μεγάλο και τόσο ιερό, ώστε ο ίδιος ο Θεός έγινε άνθρωπος για να μας ερμηνεύσει όλο το βάθος του ανθρώπινου μυστηρίου. Η αλήθεια του ευαγγελίου, η παναλήθεια, είναι ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάμει τον άνθρωπο θεό κατά χάριν. […] Κατ’ ουσίαν, ο αγώνας για το Θεάνθρωπο είναι αγώνας για τον άνθρωπο».
Η ιδέα αυτή συναντά την άποψη του π. Νικολάου Λουδοβίκου, που, μελετώντας τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή και τους λοιπούς αγίους Πατέρες, αναφέρει ότι μόνο στα έσχατα θα δούμε τι είδους ον είναι πραγματικά ο άνθρωπος. Και προσθέτει:
«Ο Θεός δηλαδή δημιουργεί ακριβώς αυτό που φαίνεται αδιανόητο και αδύνατο: μια πρόθεση απίστευτα και απόλυτα ανεξάρτητα από τη δική Του. Αυτό σημαίνει ότι δεν δημιουργεί έναν αναίσθητο κόσμο αλλά μια απολύτως θεοειδή εικόνα της δικής του ελευθερίας, έναν ίσο εταίρο για μια αιώνια, “επικίνδυνη” συζήτηση. […] (Οι λόγοι των όντων) είναι η θέληση του Θεού ως Λόγου να θέσει τον εαυτό Του σ’ έναν εσχατολογικό διάλογο μ’ έναν πραγματικά θεοειδή συνομιλητή. Όχι να εκπληρώσει την αϊδίως εκπληρωμένη (μέσα στην ενδο-Τριαδική κοινωνία) ουσία Του, αλλά να υπερβεί την ίδια Του την υπερβατικότητα, σε μια διπλή υπέρβαση η οποία Τον καθιστά πιθανώς ανύπαρκτο μέσα στην ελευθερία του Άλλου: αυτό είναι που ονομάζουμε θεία αγάπη».
Ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς έχει γράψει γι’ αυτό το περίεργο ον, τον άνθρωπο: «Κοιτάζοντας από τον ουρανό, τι είναι εκείνο που διακρίνουμε περισσότερο πάνω στη γη; Όχι τα βουνά ούτε οι θάλασσες ούτε οι πόλεις ούτε οι ουρανοξύστες. Είναι ο άνθρωπος. Διότι η θεοειδής ψυχή του ανθρώπου είναι ένας ήλιος επί της γης. Όσοι είναι οι άνθρωποι, τόσοι είναι οι ήλιοι επί της γης. Και καθένας απ’ αυτούς τους ήλιους είναι ορατός από τον ουρανό. Αγαπημένο θαύμα του Θεού! Η μικρούτσικη γη, ένα αστεράκι από τα πιο μικρά, να χωράει δισεκατομμύρια ήλιους! Μέσα από το χωματένιο σώμα του ανθρώπου λάμπει ο ήλιος! Ο άνθρωπος! Ένας μικρός θεός μέσα στη λάσπη».
Ταξιδεύοντας στη χριστιανική αρχαιότητα αξίζει να σταθούμε σ’ ένα ανθρωπολογικό κρεσέντο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: [Ο Θεός] «δημιουργεί τον άνθρωπο ως πλάσμα από δύο στοιχεία, δηλαδή από ορατή φύση και αόρατη. Και, ενώ πήρε το σώμα του από την ύλη που υπήρχε ήδη, έβαλε μέσα πνοή από τον εαυτό του (που η Αγία Γραφή το ξέρει ως «νοερά ψυχή» και «εικόνα Θεού»). Έτσι τον τοποθέτησε στη γη ως άλλον κόσμο [=άλλο από όλο το υπόλοιπο σύμπαν], μικρό και, μέσα στο μικρό, μεγάλο, άλλον άγγελο, προσκυνητή μικτό, επόπτη της ορατής κτίσης και μύστη της νοερής [=δηλ. γνώστη, μέτοχο της νοερής, της αγιότητας, των αγγέλων κ.τ.λ.], βασιλιά της γης, αλλά με βασιλιά δικό του από πάνω, επίγειο και ουράνιο, πρόσκαιρο και αθάνατο, ορατό και νοερό, ανάμεσα στο μεγαλείο και την ταπεινότητα, τον ίδιο πνεύμα και σάρκα… Πλάσμα που τελειοποιείται εδώ, σ’ αυτή τη ζωή, και μεταφέρεται αλλού, στο μέλλοντα αιώνα, και –τέρμα του μυστηρίου– θεοποιούμενο με το να στρέφεται προς το Θεό».
Απάντηση στον Α. Καρυώτογλου:
Περί εικόνας
Το άρθρο του Καρυώτογλου, με την παρέμβαση του Ρηγινιώτη, δεν περιγράφουν ούτε στο παραμικρό τον άνθρωπο στο Ισλάμ. Αυτό που παρουσιάζουν, πάντα από την προσωπική τους χριστιανική οπτική γωνία, είναι μια απολογητική θέση για το τι πιστεύουν οι ίδιοι για τον άνθρωπο στο Ισλάμ. Δεν περιγράφουν τι σχέση ανθρώπου και Θεού στο Ισλάμ αλλά δήθεν το «πρόβλημα» αυτής της σχέσης με σύγκριση τον Χριστιανισμό.
Το πρόβλημα λοιπόν κατά τους Χριστιανούς θεολόγους (τους συγκεκριμένους) είναι ότι στο Ισλάμ λείπει η διδασκαλία περί εικόνας. Πάνω σε αυτό το «πρόβλημα», που ουδέποτε ομολόγει ξεκάθαρα ο συγγραφέας, αναπτύσσεται ένας φιλοσοφικός λόγος (και όχι θεολογικός). Αυτό, προσωπικά, το θεωρώ αντίφαση από την στιγμή που ο συγγραφέας δείχνει να είναι ενάντια στην λογικοποίηση της θεολογίας (που συμφωνώ απόλυτα). Είναι ενάντια λοιπόν στην «δυτική λογικοκρατία» ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει λογικοκρατικά την «θεολογία» της εικόνας.
Στο Ισλάμ η εικόνα και η απεικόνιση θεωρείται μεγάλο αμάρτημα διότι ο Ύψιστος το έχει απαγορέψει (Άμπου Νταούντ 3218). Αυτός είναι ο λόγος που απαγορεύουμε την απεικόνιση, όχι με βάση λογικής. Από την άλλη οι Χριστιανοί επιτρέπουν την απεικόνιση με βάση λογικής και όχι με βάση των εντολών του Θεού.
Διαβάζουμε από τις 10 εντολές στη Χριστιανική Βίβλο:
«ΜΗ κάνεις για τον εαυτό σου είδωλο ούτε ομοίωμα κάποιου, από όσα είναι επάνω στον ουρανό ή όσα είναι κάτω στη γη ή όσα είναι μέσα στα νερά κάτω από τη γη· μη τα προσκυνήσεις ούτε να τα λατρεύσεις· επειδή, εγώ ο Κύριος ο Θεός σου είμαι Θεός ζηλότυπος, που ανταποδίδω τις αμαρτίες των πατέρων επάνω στα παιδιά, μέχρι τρίτη και τέταρτη γενεά, εκείνων που με μισούν» [Δευτερονόμιον 5:8-9]
Σήμερα όμως οι Χριστιανοί, με τον μανδύα της φιλοσοφίας που ονομάζουν θεολογία, και όχι με βάση τις εντολές του Ύψιστου, επιχειρούν να δικαιολογήσουν την εικόνα και τις λατρευτικές πρακτικές τους που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ειδωλολατρία και πολυθεΐα.
Οι ίδιοι Χριστιανοί μας πληροφορούν για την λέξη «εικόνα» ότι προέρχεται ετυμολογικά από το ρήμα «είκω» η «έοικα» και σημαίνει ομοίωμα (http://www.impantokratoros.gr/eikona_theologia.el.aspx). Όμως η εντολή του Θεού, πάντα σύμφωνα με τα ιερά τους κείμενα, ξεκάθαρα αναφέρει «ΜΗ κάνεις για τον εαυτό σου είδωλο ούτε ομοίωμα κάποιου». Ολοκληρωτική απαγόρευση να φτιαχτεί είδωλο και ομοίωμα και στη συνεχεία να μην γίνουν αντικείμενο λατρείας και προσκύνησης.
Σε αυτό το σημείο ορισμένοι Χριστιανοί για να δικαιολογήσουν την ειδωλολατρική πρακτική τους επινόησαν ορολογίες του τύπου «τιμητική προσκύνηση» και «λατρευτική» λέγοντας ότι δεν αποδίδουν λατρεία αλλά απλώς τιμούν τις εικόνες. Οι πρακτικές τους όμως στέκονται ως απόδειξη ότι πρόκειται για ξεκάθαρη λατρεία μιας και επικαλούνται (που η επίκληση είναι μορφή λατρείας και ανήκει μόνο στον Δημιουργό) τους εικονιζόμενους για τις ανάγκες τους, τα προσκυνούν με λατρευτική ευλάβεια (και όχι απλά τιμητικά όπως ισχυρίζονται) συνδέοντας την προσευχή τους και θεωρώντας τους ως μεσολαβητές (τους εικονιζόμενους). Όλα αυτά δηλαδή, και άλλα παρόμοια, που έκαναν (και κάνουν) οι παγανιστές. Το πιο εντυπωσιακό μάλιστα είναι ότι η επιχειρηματολογία των εικονολατρών δεν απέχει και πολύ από αυτήν των Εθνικών για τα αγάλματα τους. Και οι δυο τους θέλουν να εξωτερικευόσουν μια εικόνα για τον Θεό/θεούς, να φαίνεται, για να έχουν κάτι να σκέπτονται και να συνδέονται.
Η «τιμητική» προσκύνηση είναι θέμα χρόνου να μετατραπεί σε λατρευτική, γιαυτο και στο Ισλάμ υπάρχει ολοκληρωτική απαγόρευση της εικόνας. Με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί τον άνθρωπο στον πολυθεϊσμό και στην ειδωλολατρία. Άλλωστε οι εικονολάτρες παραδέχονται ότι με πολύ εύκολο τρόπο η εικόνα μπορεί να μετατραπεί σε βλασφημία. Τέτοια παραδείγματα υπάρχουν σε αρκετές σημερινές Χριστιανικές εκκλησίες οι οποίες φιλοξενούν εικόνες που απεικονίζουν τον ίδιο τον Θεό η με εικονογραφίες που προσπαθούν να αναπαραστήσουν την «τριάδα» με τον Θεό «πατέρα» να είναι ένας γέρος με άσπρη γενειάδα. Έτσι λοιπόν είναι πολύ φυσικό για έναν πραγματικό Μονοθεϊστή (Μουσουλμάνο), που λατρεύει και προσκυνά μόνο τον Δημιουργό, να σκανδαλίζεται.
Στο Ισλάμ ο πιστός έχει άμεσο διάλογο με τον Δημιουργό του, 5 φορές την ημέρα, καθώς επίσης και όποτε επιθυμεί με εθελοντικές προσευχές. Η προσευχή στο Ισλάμ έχει την μορφή του πραγματικού διαπροσωπικού διάλογου, της επικοινωνίας, της εξομολόγησης των αναγκών μας. Δεν έχει καμία ανάγκη ο πιστός να στήσει εικονίσματα και ομοιώματα για να έχει ένα διαπροσωπικό διάλογο. Αυτό είναι μια παγανιστική πρακτική που δεν σχετίζεται με κανέναν τρόπο με την παράδοση του Αβραάμ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) ο οποίος με την σειρά του εναντιώθηκε στα είδωλα και τις εικόνες της κοινωνίας του. Οι δηλώσεις του τύπου ότι η εικόνα στέκεται ως μέσο επικοινωνίας θυμίζουν ειδωλολατρικές δικαιολογίες για να προσεγγιστεί ο Δημιουργός. Τον Θεό τον προσεγγίζουμε όπως μας διατάζει ο ίδιος και όχι όπως εμείς αισθανόμαστε (είτε ωραία είτε άσχημα).
Θεοκρατικές αντιλήψεις
Ο συγγραφέας, με έμμεσο τρόπο, ασκεί κριτική στους Μουσουλμάνους για τις «θεοκρατικές» αντιλήψεις τους. Θεοκρατία εδώ ο συγγραφέας θεώρει την χώρα αυτή που κρατά ως «σύνταγμα» το Νόμο και τις εντολές του Θεού. Όμως σαν Μουσουλμάνος μου γεννιούνται πολλές απορίες γύρω από αυτήν την χριστιανική ένσταση, κάτι που έχω εκφράσει και σε προηγούμενα άρθρα. Εάν ορισμένοι Χριστιανοί προβληματίζονται η ενοχλούνται με τις θεοκρατικές αντιλήψεις, τότε στην ουσία πρέπει να προβληματίζονται για τις πηγές της θρησκείας τους. Ο Μωσαϊκός Νομός και η «θεοκρατία» των Εβραίων ήταν κάτι που όχι μόνο δεν ενοχλούσε τον Μεσσία τον Ιησού (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) αλλά τον έβρισκε και απόλυτα σύμφωνο. Κατά τα Χριστιανικά ιερά κείμενα ο Ιησούς διδάσκει ότι δεν ήρθε να καταργήσει το Νόμο και αυτός που δεν τον τηρεί θα είναι από τους τελευταίους στην Βασιλεία του Ουρανού (Ματθ 5:17-19).
Στην Παλαιά Διαθήκη, σύμφωνα πάντα με το τι καταγράφεται στα χριστιανικά κείμενα, ο Θεός περιγράφεται ως «Ολάμ» στην εβραϊκή (Γεν 21:33) δηλαδή «αιώνιος». Με αυτήν ακριβώς την λέξη περιγράφεται και η διαθήκη του προς τον Αβραάμ (Γεν 17:7) και για τον Νόμο του Μωυσή (Δευτερονόμιον 5:29). Εδώ βεβαίως, πέρα που γεννιούνται αμέτρητα προβλήματα για την Χριστιανική θεολογία, καταρρίπτεται η χριστιανική ένσταση περί θεοκρατικών αντιλήψεων μιας και ο Μωσαϊκός Νόμος, που Ιησούς στήριζε και προωθούσε, είναι «ολάμ» αιώνιος για το λαό του Ισραήλ, δηλαδή για τον Ιησού, τους «μαθητές», τον Παύλο και όσοι θέλουν να λέγονται Χριστιανοί. Το πρόβλημα αυτό θα το συναντήσουμε και στην συνέχεια, στα λεγόμενα του Θ. Ρηγινιώτη, όταν προσπαθεί, χωρίς καμία επιτυχία, να δείξει την ανωτερότητα του Χριστιανισμού για τον λόγο της απουσίας των ποινών.
Περί λογικής
Αρκετοί Χριστιανοί θεολόγοι – θρησκειολόγοι, όπως τον παραπάνω συγγραφέα, θεωρούν ότι το Ισλάμ λογικοποιεί την θεολογία και την αφομοιώνει με βάση λογικής. Αυτό είναι μια εσφαλμένη εντύπωση. Επιγραμματικά να αναφέρω ότι το Ισλάμ δέχεται ως «λογική» αυτό που διατάζει ο Ύψιστος και αυτό που δίδαξε ο Απόστολος Του. Ο λογικός είναι όχι αυτός που καταφεύγει στον φιλοσοφικό στοχασμό, όπως άστοχα κατανόησε ο συγγραφέας παραπάνω (κάτι που ο ίδιος έκανε με την θεολογία της εικόνας), αλλά είναι αυτός που τηρεί με πράξεις τις εντολές του Ύψιστου και την διδασκαλία του Αποστόλου, τόσο στο θεολογικό/δογματικό επίπεδο όσο και στο νομολογικό (Ίμπν Ταημίηα, αλ Ματζμού’ τόμος 16, σελ 36.). Ο Ύψιστος λέει:
«Αλλά δεν ωφελήθηκαν σε τίποτε ούτε από την ακοή τους, ούτε από την όραση τους, ούτε από την αίσθηση και τη νοημοσύνη τους, εφόσον συνήθιζαν ν’ απορρίπτουν τις Εντολές του ΑΛΛΑΧ» [Κοράνι 46:26]
Κατανοούμε λοιπόν ότι η λογική δεν ωφελεί σε τίποτα τον άνθρωπο στο Ισλάμ από την στιγμή που δεν την συνοδεύει με πράξεις για αυτό που πιστεύει. Έστω και αν το Ισλάμ εκτιμά τον ανθρώπινο νου, το αόρατο πεδίο δεν μπορεί να το συλλάβει με την λογική. Είναι υποχρεωμένος να απευθυνθεί στην αποκάλυψη και την προφητική μεθοδολογία κατανόησης. Με βάση αυτό, στο Ισλάμ, οι Προφήτες είναι οι πιο ευφυείς – λογικοί άνθρωποι ( Ίμπν Ουλ Κάγιεμ, Ντάρ αλ Αασίμα, τόμος 4, σελ 1514-1515)
Ο άνθρωπος ως βιολογική ύπαρξη;
Η τελευταία «αόρατη» ένσταση του θεολόγου Α. Καρυώτογλου είναι ότι ο άνθρωπος στο Ισλάμ είναι απλά μια «βιολογική ύπαρξη». Για άλλη μια φορά αυτή η θέση είναι εσφαλμένη μιας και παρουσιάζει έμμεσα τον Μουσουλμάνο ως ζώο. Όπως λέει χαρακτηριστικά του «λείπει η κίνηση προς τον Θεό». Εξηγήσαμε όμως, και σε άλλα άρθρα το επεξηγούμε πιο λεπτομερειακά, ότι η «κίνηση» προς τον Θεό, σύμφωνα με το Ισλάμ, είναι ο αγνός Μονοθεϊσμός, η εγκατάλειψη κάθε μορφής ειδωλολατρίας και πολυθεϊσμού.
Ο άνθρωπος στο Ισλάμ δεν είναι απλά μια βιολογική ύπαρξη, όπως λέει και ο Ίμπν Ταημίηα:
«Οι άγγελοι έχουν δημιουργηθεί με διανοητικότητα αλλά χωρίς επιθυμίες και τα ζωντανά έχουν δημιουργηθεί με επιθυμίες αλλά χωρίς διανοητικότητα. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε έχοντας και διανοητικότητα και επιθυμίες. Αυτός που κάνει την διανοητικότητα του να ξεπεράσει τις επιθυμίες του έχει γίνει καλύτερος από τους αγγέλους. Οσο γιαυτον που άφησε τις επιθυμίες του να επικρατήσουν εναντίον της διανοητικότητας του τότε τα ζώα είναι καλύτερα από αυτόν.» (Ματζμου’ αλ Φατάουα, τόμος 15, σελ 428-429)
Εάν ήμασταν μια απλή «βιολογική ύπαρξη» τότε δεν θα είχαμε σκοπό, δεν θα ερχόντουσαν Προφήτες με μηνύματα ούτε Αποκαλύψεις. Ο Ύψιστος λέει:
«Έχουν καρδιές και μ’ αυτές δεν καταλαβαίνουν, κι έχουν μάτια, που μ’ αυτά δεν βλέπουν, κι αυτιά που μ’ αυτά δεν ακούνε. Αυτοί μοιάζουν σαν τα ζωντανά (τα κοπάδια)…» (Κοράνι 7:179)
Απλή βιολογική ύπαρξη λοιπόν είναι αυτός που δεν αποδέχεται την αλήθεια. Όσο για αυτόν που πιστεύει ορθά και πράττει ανάλογα τότε είναι φίλος του Ύψιστου (ουαλί)
«Πράγματι, οι Φίλοι του ΑΛΛΑΧ, δεν υπάρχει γι’ αυτούς ούτε φόβος κι αυτοί ούτε θα λυπηθούν. Εκείνοι που πίστεψαν και φοβόντουσαν τον Αλλάχ. Γι’ αυτούς υπάρχουν Χαρούμενες Ειδήσεις στη ζωή (αυτή) του κόσμου και στη Μελλοντική…» (Κοράνι 10:62-64)
Ο Προφήτης Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) είπε ότι ο Αλλάχ ανέφερε:
«Τα πιο αγαπημένα πράγματα με τα οποία ο υπηρέτης μου με πλησιάζει είναι αυτά που έχω θέσει ως υποχρεωτικά. Ο υπηρέτης μου συνεχίζει να έρχεται κοντά μου μέσω της εκτέλεσης εθελοντικών πράξεων, σε σημείο που φτάνω να τον αγαπώ. Όταν τον αγαπήσω γίνομαι η ακοή του με την οποία ακούει (ακούει το επιτρεπτό), η όραση του που βλέπει (βλέπει το επιτρεπτό και κατεβάζει το βλέμμα στην αμαρτία), το χέρι του που πιάνει (αγγίζει το επιτρεπτό και αποφεύγει το απαγορευμένο), και τα πόδια του με τα οποία περιπατάει (κατευθύνεται στο επιτρεπτό και αλλάζει πορεία στο απαγορευμένο). Εάν μου ζητήσει θα του δώσω και αν μου ζητήσει προστασία θα τον προστατέψω» (Μπουχάρι, χαντίθ 6021)
Απάντηση στον σχολιασμό του Θ. Ρηγινιώτη
Να περάσουμε τώρα στον σχολιασμό του Θ. Ρηγινιώτη. Ένας σχολιασμός ίδιας «ποιότητας» με τα λεγόμενα του Α. Καρυώτογλου λόγω ανιδεότητας, άγνοιας και παρανόησης της Ισλαμικής θεολογίας. Μας λέει ο Ρηγινιώτης ότι στο Ισλάμ ο αμαρτωλός τιμωρείται ενώ στον Χριστιανισμό ο αμαρτωλός θεραπεύεται. Αγνοεί όμως ότι το Ισλάμ δεν είναι απλά ένα πιστεύω αλλά ένας ολοκληρωτικός τρόπος ζωής με τον οποίο λειτουργεί η κοινωνία. Σε μια κοινωνία είναι αδιανόητο να απουσιάζει η τιμωρία και η ανταμοιβή. Όμως είναι πράγματι έτσι; Ο αμαρτωλός στο Ισλάμ πρέπει να τιμωρηθεί και όχι να βοηθηθεί;
Προτού απαντήσουμε να θυμίσουμε για άλλη μια φορά στους Χριστιανούς ότι εάν εναντιώνονται στο σύστημα της τιμωρίας που πρέπει να επιβληθεί στον παράνομο άνθρωπο (και για συγκεκριμένα αμαρτήματα όπως θα δούμε στην συνέχεια) τότε, στην ουσία, εναντιώνονται και στον Μωσαϊκό Νόμο (όπως παρατηρήσαμε και στην ενότητα περί θεοκρατικών αντιλήψεων). Εάν το να τιμωρείται ο αμαρτωλός είναι σκάνδαλο για τον Χριστιανό τότε πρέπει να είναι συνεπής και να καταδικάσει και τον Μωσαϊκό Νόμο. Ένας νόμος, που σύμφωνα με την θεολογία τους, δόθηκε στο λαό του Ισραήλ από τον Ιησού (μιας και τον αποδέχονται ως Θεό). Εδώ βέβαια θα ακούσουμε πολλές δικαιολογίες η οποίες στηρίζονται καθαρά σε φιλοσοφικές αντιλήψεις και όχι θεολογικές. Όπως είδαμε ο Νόμος, κατά την Χριστιανική Βίβλο, είναι «Ολάμ» αιώνιος και δεν καταργήθηκε από τον Ιησού (Ματθ. 5:17-19). Το άλλο πρόβλημα, ανάμεσα σε πολλά άλλα, είναι ότι η έννοια της κόλασης είναι κάτι λανθασμένο για τους Χριστιανούς από την στιγμή που η τιμωρία στον παράνομο αποτελεί σκάνδαλο. Πως δέχονται την τιμωρία της κόλασης (έστω με άστοχο τρόπο) όταν για αυτούς ο άνθρωπος πρέπει να θεραπευτεί; Για ποιο λόγο ο Ιησούς, κατά την Βίβλο πάντα, θα έρθει να πολεμήσει και να τιμωρήσει τους εχθρούς του στο τέλος των ημερών; http://islamforgreeks.org/2013/06/16/theological-inconsistency/ Όλα αυτά δηλώνουν ασυνέπεια με την θεωρία της χριστιανικής θεραπείας.
Στο Ισλάμ ο άνθρωπος πρέπει να τιμωρηθεί και όχι να βοηθηθεί; Φυσικά και όχι. Οι ποινές που προβλέπονται για συγκεκριμένα αμαρτήματα στην ουσία βοηθούν και κρατούν σε ισορροπία την κοινωνία, το σύνολο. Ο σκοπός είναι η δικαιοσύνη και η ασφάλεια. Εάν απουσίαζαν οι ποινές για ορισμένα αμαρτήματα (βασικά θεωρούνται εγκλήματα) τότε θα είχαμε ένα χάος. Για άλλη μια φορά να τονίσουμε εδώ ότι το Ισλάμ δεν είναι μόνο ένα πιστεύω αλλά πραγματικός κώδικας ζωής.
Πέρα όμως από την ασφάλεια και την δικαιοσύνη οι ποινές αυτές, στον Ισλαμικό Νόμο, λειτουργούν ως εξαγνιστικό μέσο για τον παραβάτη. Ο Προφήτης Μουχάμαντ (ειρήνη και ευλογία σε αυτόν) είπε: « …όποιος διαπράττει τα αμαρτήματα αυτά (που φέρουν τιμωρία) και τιμωρηθεί σε αυτόν τον κόσμο τότε αυτό θα είναι εξαγνισμός γιαυτόν. Όποιος θα διαπράξει αυτά τα αμαρτήματα και Αλλάχ τα αποκρύψει γιαυτόν (δεν φτάσουν στα χέρια των δικαστών) τότε η υπόθεση του ανήκει στον Αλλάχ – εάν επιθυμεί θα τον συγχωρέσει και εάν επιθυμεί θα τον τιμωρήσει» [Μπουχάρι, χαντίθ νούμερο 3679]
Ο αλ Χαάφιζ ανέφερε γιαυτό το χαντίθ στο αλ Φάτχ, τόμος 1, σελ. 6 «αυτό που μαθαίνουμε από το χαντίθ είναι ότι η τιμωρία λειτουργεί ως εξαγνιστικό μέσο για τον παραβάτη»
Ο μεγάλος Ιμάμης και λόγιος, ο Ίμπν Ταημίηα, ανέφερε για τις ποινές αυτές «Οι τιμωρίες αυτές είναι έλεος για την κοινωνία…αυτός που τις εκτελεί είναι σαν τον πατέρα που πειθαρχεί τον παιδί του η τον γιατρό που θεραπεύει τον ασθενή του» [Αρ Ραούντ Αλ Μουρμπι τόμος 7, σελ. 300] – «τον γιατρό που θεραπεύει τον ασθενή» -. Η πρόταση αυτή από τον λόγιο αναιρεί την ιδέα που θέλει μια θεραπεία ανώδυνη. Η θεραπεία κάποιες φορές μπορεί να μην μας αρέσει η να είναι επώδυνη.
Η τιμωρία στον Ισλαμικό Νόμο είναι για συγκριμένα αμαρτήματα όπως βιασμός, μοιχεία, κλεψιά, δολοφονία, συκοφαντία, χρήση ουσιών, και άλλα παρόμοια. Όχι γενικά για οποιαδήποτε αμαρτία. [Σέηχ Σάλιχ Αλ Φαουζάν, Μουλαχχας αλ Φίκχι, σελ. 591]. Απαραίτητη προϋπόθεση για να τηρηθεί η τιμωρία προς τον παραβάτη, πέρα του ότι πρέπει είναι ενήλικας και να μην στέκεται κάτι ως εμπόδιο (δικαιολογία –ελαφρυντικό) ως προς την τήρηση της τιμωρίας, πρέπει επίσης να γνωρίζει εξαρχής ότι αυτό που έπραξε είναι απαγορευμένο, θεωρείται έγκλημα, και επιφέρει την συγκεκριμένη τιμωρία. Σε περίπτωση που δεν γνωρίζει την τιμωρία/συνέπεια των πράξεων του (με αποδείξεις) τότε απαγορεύεται οποιαδήποτε παρενόχληση του. Αυτή είναι η θέση των μεγάλων Σαχάμπα (μαθητών-οπαδών του Προφήτη) [Αλ Μπάηχακι, χαντίθ νούμερο 17065 η τόμος 8, σελ. 415 της συλλογής]
Ο Ρηγινιώτης, κάνοντας μια τελευταία απέλπιδα προσπάθεια, παραπέμπει τους αναγνώστες στο βιβλίο μιας ανύπαρκτης, της Σουδανής Λούμπνα Χουσεΐν. Μια από τις πολλές που χυδαιολογούν και συκοφαντούν το Ισλάμ για να πουλήσουν και να βγάλουν κέρδος από τα άρλεκιν που τιτλοφορούν ως βιβλία. Μια γνωστή και κερδοφόρα «μπίζνα» στις χώρες της Δύσης που παρουσιάζεται ένα άτομο, δήθεν από την Αφρική η την Ασία στην Ευρώπη η τις ΗΠΑ αρχίζοντας να διηγείται αυτά που «τράβηξε» σαν κακόμοιρος από τους «κακούς» Μουσουλμάνους. Ένα παράδειγμα είναι η κλειτοριδοεκτομή . http://islamforgreeks.org/2012/12/09/female-circumcision/
Δεν πρέπει λοιπόν να μας κάνει εντύπωση η τοποθέτηση και ο σχολιασμός του Ρηγινιώτη για το Ισλάμ όταν ενημερώνεται από «Άρλεκιν» και όχι από σοβαρές πηγές.
Προς το τέλος, ο Ρηγινιώτης μας πληροφορεί για τον άνθρωπο στον Χριστιανισμό. Σαν Μουσουλμάνοι διαβάζοντας για τον άνθρωπο στον Χριστιανισμό, έτσι τουλάχιστον όπως το παρουσιάζει ο συγκεκριμένος χριστιανός θεολόγος, καταλαβαίνουμε ότι ρέει άφθονος ο πολυθεϊσμός (ο Θεός έγινε άνθρωπος). Στην πραγματικότητα δεν βλέπουμε τον άνθρωπο στον Χριστιανισμό αλλά τον πολυθεϊστικό φιλοσοφικό στοχασμό του Πόποβιτς και του Λουδοβίκου.
Ο Θεός κατά τον Πόποβιτς, για να ερμηνεύσει το βάθος του ανθρώπινου μυστηρίου, έπρεπε να γίνει ο ίδιος άνθρωπος. Η αποκάλυψη δεν ήταν αρκετή, οπως έμμεσα μας λένε. Αυτόματα όμως, χωρίς να το καταλαβαίνουν, βάζουν σε θέση αδυναμίας τον Παντοδύναμο. Η βλασφημία κορυφώνεται λέγοντας ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος έτσι ώστε ο άνθρωπος να γίνει θεός (κατά χάριν όπως λένε). Εάν κάποιος δεν αντιλαμβάνεται τον πολυθεϊσμό σε αυτά τα λόγια, τότε έχει σοβαρό πρόβλημα εάν αυτοαποκαλείται μονοθεϊστής. «Ένας μικρός θεός» λέει ο Πόποβιτς, και καμαρώνει ο Ρηγινιώτης, και όπως συμπληρώνει ο Χριστιανός δογματολόγος Ανδρέας Θεοδώρου το πολυθεϊστικό – ειδωλολατρικό και παγανιστικό παραλήρημα: «ο άνθρωπος εξομοιώνεται ηθικά και πνευματικά με τον Πλάστη του, γίνεται ένας μικρός θεός» [Ανδρέας Θεοδώρου, Βασική δογματική διδασκαλία, σελ.61.]
Αυτά τα λόγια, διδασκαλίες και κηρύγματα που περιέχουν ξεκάθαρες αναφορές σε πολυθεϊστικά στοιχεία, δεν χρειάζεται καν να απαντηθούν, απλά να τονιστούν από μεριά μας έτσι ώστε να γίνει ξεκάθαρο τι πραγματικά πιστεύουν. Στο Ισλάμ ο άνθρωπος είναι απόλυτα μονοθεϊστής, στον Χριστιανισμό ο άνθρωπος καλείται στην ειδωλολατρία (περί εικόνας) και στην πολυθεΐα (θέωση, ενσάρκωσης του Θεού). Ακόμα όμως και μέσα από τα ιερά τους κείμενα, μια τέτοια θέση δεν συναντιέται πουθενά. Ένα μικρό παράδειγμα είναι το χωρίο που παρουσιαζει τον Ιησού (ειρήνη σε αυτόν) ενοχλημένο γιατί κάποιος τον είπε απλά αγαθό: «Και ο Ιησούς είπε σ’ αυτόν: Γιατί με λες αγαθό; Κανένας δεν είναι αγαθός, παρά μονάχα ένας, ο Θεός.» (Μάρκος 10:18)
Ο Ιησούς, κατά τα κείμενα τους, ενοχλήθηκε γιατί κάποιος τόλμησε να τον εξομοιώσει με τον Θεό, με βάση μόνο την αγαθότητα. Από την άλλη οι Χριστιανοί, με τόση άνεση «θεολογούν» λέγοντας ότι ο άνθρωπος εξομοιώνεται ηθικά και πνευματικά με τον Θεό! Να φανταστούμε για μια στιγμή εάν κάποιος έλεγε στον Ιησού ότι είναι Θεός, τι θα του απαντούσε άραγε; Εάν κάποιος από τους εικονολάτρες τον έλεγε θεάνθρωπο; Ο θεός που ενσαρκώθηκε; Για την θέωση; Οι απαντήσεις έρχονται αυτόματα στα στόματα μας. Είθε ο Αλλάχ να τους καθοδηγήσει, όσο βρίσκονται στη ζωή, και ας θυμηθούμε δυο εδάφια από τον Λόγο του Ύψιστου και να κλείσουμε με αυτά:
«Και πρόσεξε, όταν ο ΑΛΛΑΧ θα πει: ‘Ώ! Ιησού, γιε της Μαριάμ! Μήπως είπες στους ανθρώπους: “Λατρεύετε εμένα και την μητέρα μου σαν Θεούς εκτός απ’ τον ΑΛΛΑΧ;” “Δόξα σε Σένα! είπε ο Ιησούς “ποτέ δεν θα έλεγα ό,τι δεν είχα δικαίωμα (να πω). Κι αν είπα τέτοιο πράγμα, Εσύ θα το γνωρίζεις αμέσως. Γιατί ξέρεις τι κρύβω μέσα μου, ενώ εγώ δεν ξέρω τι κρύβεις εσύ στον Εαυτό Σου. Γιατί Εσύ είσαι ο Γνώστης όλων, του αοράτου. Ποτέ δεν τους είπα τίποτε παραπάνω από όσα με διέταξες να πω: “Να λατρεύετε τον ΑΛΛΑΧ, τον Κύριο μου και τον Κύριο σας”, κι ήμουν μάρτυρας γι’ αυτούς εφ’ όσον βρισκόμουν κοντά τους. Όταν όμως με πήρες επάνω, Εσύ τότε ήσουν πια ο Φύλακας τους κι Εσύ είσαι ο Αυτόπτης μάρτυρας για όλα τα πράγματα.» {Κοράνι 5: 116-117}
Επίσης:
«Και σίγουρα όποιος συνδυάζει άλλους θεούς με τον ΑΛΛΑΧ, – τότε ο ΑΛΛΑΧ θα απαγορεύσει γι’ αυτόν, τον Παράδεισο και σπίτι του θα είναι η Φωτιά. Κι εκεί δεν θα υπάρχει κανείς για να βοηθήσει τους κακοποιούς» {Κοράνι 5:72}
وصلى الله وسلم وبارك على نبينا محمد
Categories: ΑΠΑΝΤΩΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΚΡΙΤΙΚΕΣ