الحمد لله رب العالمين، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين، أما بعد
Η Ισλαμική γνώση είναι ίσως η βασικότερη ανάγκη για έναν Μουσουλμάνο. Ιδιαίτερα για τις ημέρες φίτνα που ζούμε. Και τίποτα δεν θα προστατέψει από την δοκιμασία, την αμφισβήτηση και τις επιθέσεις των εχθρών παρά μόνο η Ισλαμική γνώση που ωφελεί όπως επίσης αυτή που συνοδεύεται με ανάλογες πράξεις. Ακολουθούν τρεις σημαντικές παρουσιάσεις (μαθήματα) περί Ισλαμικής γνώσης από έναν παλαιότερο κύκλο παραδόσεων μας, για το έργο του Ιμάμη Ίμπν Ταημία الوصية الصغرى σε επεξήγηση του Σέηχ Αμπντουραζζάκ αλ Μπάντρ. Στη συνέχεια θα παραθέσουμε ορισμένα παλαιότερα κείμενα ως περαιτέρω ωφέλεια για τον μαθητή Ισλαμικής γνώσης
Η αναγκαιότητα της Ισλαμικής γνώσης
Σημαντικές συμβουλές και αρχές για τον μαθητή της γνώσης
Η σπουδαιότητα των βιβλίων και η ανουσιότητα της γνώσης που δεν τηρείται με πράξεις
[Μπορείτε να βρείτε όλο τον κύκλο παραδόσεων εδώ ]
Τι προκαλεί η έλλειψη ειλικρίνειας, γνώσης και ανάλογων πράξεων
Ο Σέηχ Μουχάμαντ Μπαζμούλ είπε:
Το πισωγύρισμα του ατόμου συμβαίνει για δυο λόγους, όπως φαίνεται, και ο Αλλάχ γνωρίζει καλύτερα.
Ο πρώτος λόγος είναι η αδυναμία του ατόμου όσον αφορά την ειλικρίνεια του και η αδυναμία του ως προς την συνειδητοποίηση ότι ο Αλλάχ τον βλέπει. Ο δεύτερος λόγος είναι η άγνοια.
Το άτομο οφείλει πάντα να εξετάζει τον εαυτό του σχετικά με την ειλικρίνεια του προς τον Αλλάχ. Πάντα οφείλει να εξετάζει τον εαυτό του έτσι ώστε να είναι ειλικρινής στην λατρεία του, ειλικρινής στις πράξεις οι οποίες γίνονται αποκλειστικά για χάρη του Αλλάχ. Μήπως δεν έχουμε δει μια από τις επικλήσεις (ντουά) που διδαχτήκαμε από τον Απόστολο صلى الله عليه وسلم, η οποία λέει:
يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ
«Ω Εσύ που αλλάζεις τις καρδιές (ως προς την καθοδήγηση), κάνε την καρδιά μου σταθερή στην Θρησκεία σου» – [Γιαά Μουκάλιμπ-αλ Κουλούμπ, Θάμπιτ κάλμπι άλα ντίνικ]
Γιαυτο λοιπόν, ο Μουσουλμάνος οφείλει πάντοτε να ελέγχει τον εαυτό του σχετικά με την ειλικρίνεια.
Ο δεύτερος λόγος είναι η άγνοια. Η άγνοια εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους. Από τις εκδηλώσεις της είναι η απομάκρυνση από την αναζήτηση της γνώσης (από ορθές πηγές), έχοντας παρέες που προκαλούν κακό (αμαρτίες, αιρέσεις, πλάνη), η μη εκμετάλλευση του χρόνου, η σπατάλη της ζωής, έλλειψη ενδιαφέροντος για κατανόηση του χαλάλ (το επιτρεπτό) και του χαράμ (απαγορευμένο) για την τροφή που καταναλώνεται και άλλα παρόμοια από τις εκδηλώσεις της άγνοιας.
Συνεπώς, όταν το άτομο δεν είναι συνειδητοποιημένο ότι ο Αλλάχ τον βλέπει, όταν δεν πραγματοποιείται το στοιχείο της ειλικρινείας και όταν δεν απομακρύνεται από την άγνοια και τις εκδηλώσεις της, τότε το πισωγύρισμα θα συμβεί, εκτός αν ο Αλλάχ επιθυμεί διαφορετικά.
Γιαυτο και η συμβουλή μου προς τον αδελφό είναι να εξετάσει τον εαυτό του όσον αφορά την ειλικρίνεια του προς τον Αλλάχ και να είναι συνειδητοποιημένος ότι ο Αλλάχ τον βλέπει, όπως επίσης να είναι επιμελής ως προς την εξάλειψη της άγνοιας και των χαρακτηριστικών της.
Τα χαρακτηριστικά της άγνοιας δεν εξαλείφονται μόνο μέσω της μελέτης και της γνώσης. Όχι, εξαλείφοντας τα χαρακτηριστικά της άγνοιας σημαίνει ότι μελετάς, μαθαίνεις και κάνεις πράξη αυτό που γνωρίζεις, βάση του οποίου πειθαρχείς και τον εαυτό σου. Εφόσον μπεις στην διαδικασία να πειθαρχήσεις τον εαυτό σου τότε κάθε εκδήλωση και μορφή της άγνοιας θα αποχωρήσει από πάνω σου.
Μερικά αδέλφια μπορεί να μελετούν πολύ. Μπορεί να γνωρίζει και να μελετά αλλά δεν κάνει πράξη αυτά που γνωρίζει. Το να μην πράττει σύμφωνα με αυτό που γνωρίζει δημιουργεί τις εκδηλώσεις της άγνοιας έτσι ώστε να λάβουν μέρος στη προσωπικότητα της γνώσης του. Εξαιτίας αυτού, θα οδηγηθεί σε αυτό το πισωγύρισμα, εκτός αν ο Αλλάχ επιθυμεί κάτι διαφορετικό.
Συνεπώς, ο μαθητής της γνώσης οφείλει να είναι συνειδητοποιημένος και να συνηθίζει τον εαυτό του στο γεγονός ότι ο Αλλάχ τον βλέπει. Να πραγματοποιεί το στοιχείο της ειλικρίνειας και να έχει συνείδηση ότι ο Αλλάχ τον παρακολουθεί ως προς την προσπάθεια να απαλλαγεί από την άγνοια και τις διάφορες εκδηλώσεις της.
Εξαιτίας αυτού, Ο Ιμάμης Μάλικ είπε: Γνώση δεν είναι οι πολλές αφηγήσεις (προφητικών ρήσεων). Γνώση είναι το φώς που ο Αλλάχ ρίχνει πάνω στην καρδιά. Δηλαδή, η γνώση οπου εξωτερικεύεται στα μέλη του σώματος (πράξεις). Αυτό είναι γνώση.
Ως εκ τούτο, θα βρεις κακούς λόγιους και πλανεμένους λάτρεις (πιστούς). Οι Ιμάμηδες Σουφιάν Ιμπν Ουαιάνια και Ίμπν αλ Μουμπάρακ είπαν, αν δεν κάνω λάθος, «Όποιος από τους λόγιους μας διαφθείρεται τότε έχει ένα κομμάτι ομοιότητας με τους Εβραίους. Και όποιος από τους λάτρεις (πιστούς) διαφθείρεται τότε έχει ένα κομμάτι ομοιότητας με τους Χριστιανούς.
Ο Αλλάχ ο Ύψιστος μας έχει προειδοποιήσει από αυτά τα δυο πράγματα. Μας προειδοποίησε για το μονοπάτι αυτών που κέρδισαν την οργή Του και το μονοπάτι των πλανεμένων. Τα δυο μονοπάτια συνδυάζουν την έλλειψη ειλικρινείας και την άγνοια. Μια άγνοια με τις εκδηλώσεις που προαναφέραμε.
Όταν λοιπόν δεν πραγματοποιούνται αυτά τα πράγματα (ειλικρίνεια και γνώση με πράξεις) προκαλούν το πισωγύρισμα στην καρδιά. Οφείλει λοιπόν το άτομο να ελέγχει τον εαυτό του σχετικά με αυτά τα θέματα και αναζητάμε την βοήθεια του Αλλάχ
Οι πυλώνες της Ισλαμικής παιδείας
Η Ισλαμική γνώση στηρίζεται η περιστρέφεται γύρω από 5 πυλώνες:
1) Γνώση για τον Αλλάχ τον Ύψιστο
2) Γνώση της αλήθειας Του (Ισλάμ)
3) Ειλικρίνεια κατά την διάρκεια των πράξεων (για χάρη του Αλλάχ μόνο)
4) Τηρώντας την Σούννα (Προφητική παράδοση/μεθοδολογία)
5) Κατανάλωση του Χαλαάλ (του επιτρεπτού)
Εάν ένα από αυτά λείπει τότε οι πράξεις δεν γίνονται αποδεκτές (δηλαδή δεν υπάρχει ανταμοιβή γιαυτές)
{Ταφσίρ αλ Κούρτουμπι, τόμος 2, σελ. 208}
1) Γνώση για τον Αλλάχ τον Ύψιστο
Προτού καθιερώσεις λατρεία για τον Ύψιστο Δημιουργό οφείλεις να γνωρίζεις ποιος είναι. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις ποιον λατρεύεις. Είναι ο Μόνος Άξιος λατρείας, ο Μοναδικός, δεν γέννησε και δεν γεννήθηκε και κανείς δεν είναι όμοιος του. Τα πάντα έρχονται σε Αυτόν ως δούλοι και υπηρέτες. Είναι Αυτός που του ανήκουν τα υπέροχα Ονόματα και χαρακτηριστικά (ιδιότητες). Τον πιστεύεις με βάση αυτά που έχει περιγράψει τον Εαυτό του και με βάση αυτά που τον έχει περιγράψει ο Προφήτης του صلى الله عليه وسلم . Δεν ερμηνεύεις τα χαρακτηριστικά του και τις ονομασίες του με τρόπο που θα φέρει διαστρέβλωση, άρνηση, περιγραφή (λέγοντας το πώς) και παρομοίωση (με ανθρώπινες εμπειρίες και καταστάσεις – ανθρωπομορφισμό)
2) Γνώση της αλήθειας Του (Ισλάμ)
Το Ισλάμ είναι ο μόνος αληθινός τρόπος ζωής αποδεκτός από τον Δημιουργό και προορισμένο να κηρυχτεί πάνω από όλες τις ανθρώπινες και ψεύτικες θρησκείες (Κοράνι 61:9). Ισλάμ είναι η υποταγή στο θέλημα και στην εντολή του Δημιουργού, με Μονοθεϊσμό (λατρεία μόνο προς τον Δημιουργό), με συμμόρφωση για χάρη Του, με υπακοή προς τους Νόμους Του, με αποσύνδεση και απομάκρυνση από την πολυθεΐα/ειδωλολατρία/παγανισμό και διάφορες μορφές της, καθώς επίσης αποσύνδεση και απομάκρυνση από αυτούς που ενστερνίζονται αυτές τις ιδεολογίες, πιστεύω και πρακτικές.
3) Ειλικρίνεια κατά την διάρκεια των πράξεων (για χάρη του Αλλάχ μόνο)
Το να γνωρίζεις τον Αλλάχ, από μόνο του, δεν αρκεί εάν δεν καθιερώσεις αποκλειστική λατρεία και υπακοή με ειλικρίνεια προς Αυτόν. Ο σκοπός της δημιουργίας του ανθρώπου είναι να καθιερώσει όχι απλά λατρεία αλλά ειλικρινής λατρεία προς Αυτόν (και μόνο Αυτόν). Συνεπώς, η πρόθεση πρέπει να στηρίζεται στην ειλικρίνεια. Οι Ισλαμικές μας πηγές είναι γεμάτες από αυτό το σημαντικό χαρακτηριστικό (της ειλικρινείας). Ο Ύψιστος λέει:
«Γι’ αυτό να λατρεύεις τον Αλλάχ κι ας είναι ειλικρινής προς Αυτόν η λατρεία σου» {Κοράνι 39:2}
Και ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε: «Η ανταμοιβή των πράξεων εξαρτιόνται από την πρόθεση» {Μπουχάρι και Μούσλιμ}
4) Τηρώντας την Σούννα (Προφητική παράδοση/μεθοδολογία)
Η λατρεία με την σειρά της πρέπει να στηρίζεται στην Σούννα του Προφήτη صلى الله عليه وسلم ειδάλλως μια λατρεία που δεν στηρίζεται στην προφητική διδασκαλία είναι καταδικασμένη να παρουσιαστεί ως αίρεση και πλάνη. Ο Ύψιστος λέει:
«Κι ας προσέξουν εκείνοι που αντικρούουν (δεν τηρούν) τη διαταγή του Αποστόλου ότι θα τους συμβεί κάποια δοκιμασία ή θα πέσει πάνω τους αβάσταχτη τιμωρία» {Κοράνι 24:63}
Και ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε: «Όποιου η πράξη δεν είναι σύμφωνη με την υπόθεση μας (νόμο, τρόπο, μέθοδος) θα απορριφτεί» {Μούσλιμ, 1343}
Επίσης: «Ο καλύτερος λόγος είναι το βιβλίο του Αλλάχ και η καλύτερη καθοδήγηση είναι η καθοδήγηση του Μουχάμαντ صلى الله عليه وسلم. Τα χειρότερα πράγματα είναι αυτά που επινοούνται/καινοτομίες (σε θέματα λατρείας – πίστης) και κάθε καινοτομία οδηγεί στην πλάνη» {Μούσλιμ, 867}
5) Κατανάλωση του Χαλαάλ (του επιτρεπτού)
Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε: «Σίγουρα ο Αλλάχ, ο Ύψιστος, είναι καλός/αγνός και δέχεται μόνο ότι είναι καλό/αγνό. Ο Αλλάχ διέταξε τους πιστούς με αυτό που έχει διατάξει και τους Αποστόλους. Και είπε: – «Ω! Εσείς οι απόστολοι! Φάτε (απολαμβάνοντας) από τα καλά κι αγνά πράγματα και κάνετε το σωστό» – {Κοράνι 23:51}Και επίσης ο Αλλάχ είπε: «Ω! Σεις που πιστεύετε! Τραφείτε με τα αγαθά φαγητά που σας προμηθεύσαμε» {Κοράνι 2:172}. Έπειτα ανέφερε έναν άνδρα ο οποίος … σηκώνει τα χέρια του στον ουρανό λέγοντας Κύριε Μου ! Κύριε Μου ! την ιδία ώρα όταν το φαγητό του είναι χαράμ (απαγορευμένο, από αμαρτία), αυτό που πίνει είναι χαράμ, τα ρούχα του είναι χαράμ, και ο τρόπος ζωής του, σαν συντήρηση, είναι χαράμ, τότε πως η επίκληση (ντουά) του θα γίνει αποδεκτή από τον Αλλάχ;» [Μούσλιμ νούμερο 1015, Τιρμιδί νούμερο 2989]
Οι συνέπειες της ελλιπούς γνώσης
Ένα από τα πολλά αγκάθια για μια κοινωνία είναι η ημιμάθεια. Η γνώση που κατέχει ένα άτομο για κάτι, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι ολοκληρωμένη και στερεωμένη σε γερά θεμέλια κατανόησης. Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την ολοκληρωτική άγνοια, μιας και στην πρώτη περίπτωση το άτομο νομίζει ότι γνωρίζει ενώ στην πραγματικότητα η γνώση του είναι ελαττωματική (ως προς την κατανόηση), διαστρεβλωμένη και ελλιπή, ενώ στην δεύτερη περίπτωση η άγνοια εντοπίζεται εύκολα.
Τα θεμέλια μιας υγιούς κοινωνίας, συνήθως, δέχονται επίθεση από ημιμαθείς σε 4 βασικούς τομείς:
1) Έχουμε την περίπτωση του αμπελοφιλόσοφου, που στοχάζεται άστοχα και άκυρα περί θρησκείας, ενώ στην πραγματικότητα δεν έχει ούτε καν τις βασικές γνώσεις στο πεδίο της θεολογίας. Δεν ειδικεύεται στην γνώση των γραφών και προτιμά να δίνει βάρος περισσότερο στην προσωπική του αντίληψη περί θρησκείας.
2) Έχουμε την περίπτωση του μελετητή της θρησκείας, ο οποίος ναι μεν μελετάει και αποστηθίζει, αλλά δεν κατανοεί ολοκληρωτικά το αντικείμενο της μελέτης του, με σκοπό να οδηγείται στην πλάνη και να παρασύρει και άλλους.
3) Έχουμε την περίπτωση ατόμων που υποδύονται τους ειδικούς σε θέματα υγείας. Στην πραγματικότητα έχουν λίγη γνώση περί ιατρικής, παρολαυτα δεν ειδικεύονται στον τομέα της ιατρικής.
4) Έχουμε την περίπτωση του ατόμου που καταπιάνεται με την γνώση της γλώσσας. Όμως είναι ημιμαθής και δεν ειδικεύεται ως γραμματικός η λόγιος της γλώσσας.
Η πρώτη περίπτωση ατόμου ζημιώνει την θρησκεία. Η δεύτερη περίπτωση ζημιώνει ολόκληρη την κοινωνία και την χώρα στο σύνολο της. Η τρίτη περίπτωση ζημιώνει την υγεία και το ανθρώπινο σώμα. Και τέλος, η τέταρτη περίπτωση ζημιώνει την γλώσσα και τις βασικές αρχές που την διέπουν.
[Πηγή: Του Σέηχ ουλ Ισλάμ, Ίμπν Ταημία, Ματζμούου αλ Φατάουα, τόμος 5, σελ.118]
Το έγκλημα του να μιλάς για τον Αλλάχ και το Ισλάμ δίχως γνώση
Δυστυχώς πολλά αδέλφια μας παρασύρονται, είτε από τον ενθουσιασμό τους είτε από τον εγωισμό τους, και ξεστομίζουν λόγια για την θρησκεία τους δίχως να έχουν την απαιτούμενη γνώση. Αυτή η εγκληματική συνήθεια έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο να κάνουμε κακό στον εαυτό μας, αλλά και σε αυτούς που απευθυνόμαστε οδηγώντας τους άθελα μας στην πλάνη. Εκεί που νομίζουμε ότι ωφελούμε και κάνουμε καλό, με το να μιλάμε για την θρησκεία μας, στην ουσία διαστρεβλώνουμε την πίστη μας και αυτό γιατί μιλάμε δίχως θεμελιωμένη γνώση με αποδείξεις από το Κοράνι και την Σούννα.
Λέει ο μεγάλος Ιμάμης Ίμπν ουλ Κάγιεμ:
«Πράγματι, ο Αλλάχ ο Ύψιστος απαγόρευσε να μιλάμε για Αυτόν δίχως γνώση στον τομέα της Φάτουα (Ισλαμικής ετυμηγορίας για ένα θέμα) για Φίκχ (νομολογίας). Ο Αλλάχ το περιγράφει (την πρακτική του να μιλάμε δίχως γνώση) ως ένα από τα μεγαλύτερα αμαρτήματα. Για την ακρίβεια, ο Αλλάχ το έχει θέση ως ένα από τα πιο βαριά αμαρτήματα λέγοντας:
قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَاوَمَا بَطَنَ وَالإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الحَقِّ وَأَن تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَاناً وَأَن تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ
«Πες: Πράγματι, ο Κύριος μου απαγόρευσε τις αισχρές (ανήθικες) πράξεις, είτε όσες απ’ αυτές έγιναν στα φανερά είτε στα κρυφά, τις αμαρτίες και τ’αδικήματα, και το να συνεταιρίζετε (πολυθεϊσμός, παγανισμός, ειδωλολατρία) με τον Αλλάχ, εφ’ όσον κανένα δικαίωμα δεν έστειλε γι’ αυτό, και να λέτε για τον Αλλάχ ότι εσείς δεν γνωρίζετε» {Κοράνι 7:33}
Ο Ύψιστος ταξινόμησε τις απαγορεύσεις (Μουχαρραμάτ) σε 4 επίπεδα. Ξεκίνησε με την πιο μικρή κατηγορία που είναι τα αλ Φαουαάχις (ανήθικες πράξεις). Έπειτα, ανέφερε τις αμαρτίες και τις αδικίες που διαπράττονται. Στη συνέχεια τονίζει το πιο σοβαρό από αυτά που είναι ο πολυθεϊσμός (σίρκ) και κάθε μορφή του (ειδωλολατρία, παγανισμός). Και τέταρτον, ανέφερε το σοβαρότερο όλων, το μεγαλύτερο έγκλημα, που είναι να μιλάς Γιαυτον δίχως γνώση.
Και το να μιλάς δίχως γνώση για τον Αλλάχ αφορά πολλά και γενικά πράγματα όπως με το να καταπιάνεσαι με τις Ονομασίες και τις Ιδιότητες Του δίχως γνώση, τις πράξεις Του, την Θρησκεία Του και πως την ορίζει, τις νομοθεσίες Του και άλλα παρόμοια. Λέει ο Ύψιστος:
وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُڪُمُ ٱلۡكَذِبَ هَـٰذَا حَلَـٰلٌ۬ وَهَـٰذَا حَرَامٌ۬ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
«Και να μην λέτε ψεύδη με τις γλώσσες σας λέγοντας : “Αυτό είναι νόμιμο (χαλάλ) κι αυτό απαγορεύεται (χαράμ)”, ώστε να αποδώσετε το ψέμα στο Αλλάχ. Πράγματι, εκείνοι που επινοούν το ψέμα για τον Αλλάχ ποτέ τους δεν θα ευδοκιμήσουν (δεν θα επιτύχουν)» {Κοράνι 16:116}
Ο Αλλάχ προειδοποιεί αυτούς που ψεύδονται όταν μιλάνε γιαυτόν και τις νομοθεσίες Του. Η δήλωση Του απευθύνεται σε αυτούς που απαγορεύουν κάτι όταν στην ουσία ο Αλλάχ ποτέ δεν το απαγόρεψε και σε αυτούς που επιτρέπουν κάτι όταν ο Αλλάχ ποτέ δεν το επέτρεψε. Συνεπώς, είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί και δεν έχει δικαίωμα κανείς να πει αν κάτι είναι χαλάλ (επιτρεπτό) η χαράμ (απαγορευμένο), παρά μόνο με γνώση και αποδείξεις ότι πράγματι ο Ύψιστος απαγόρευσε η επέτρεψε κάτι.»
[Πηγή: «Ιλάαμ αλ Μουουάκκι’ην», τόμος 1, σελ.38]
Πρόσεχε τους κομπογιαννίτες της θρησκείας
Λέει ο Σέηχ ουλ Ισλάμ Μούχαμαντ Ίμπν Άμπντουλ Ουαχάμπ, στο έργο του «Οι έξι βασικές αρχές» – η τέταρτη αρχή:
«Η τέταρτη αρχή: Το να εξηγείς ποια είναι η γνώση και ποιοι είναι Ουλεμά και τι είναι το Φίκχ (νομολογία) και ποιοι είναι οι Φουκαχά (Νομολογοι). Και εξηγώντας – αναιρώντας αυτούς που προσπαθούν να τους μοιάσουν, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι από αυτούς
Και ο Αλλάχ έχει εξηγήσει αυτήν την αρχή στις αρχές της σουρα αλ Μπάκαρα όταν λέει {2.40}: «Ω παιδιά του Ισραήλ, να θυμάστε τις ευλογίες τις οποίες σας έστειλα» μέχρι και το εδάφιο που ο Ύψιστος λέει: «Ω! παιδιά του Ισραήλ! Θυμηθείτε τις (ειδικές) ευεργεσίες, που σας έκανα, κι ότι εγώ προτίμησα (τους προγόνους σας) από όλους τους άλλους» {2.47}
Και έχει γίνει ξεκάθαρο επίσης από την Σουννα, με ξεκάθαρες αναφορές που και ο ανόητος μπορεί να καταλάβει.
Έπειτα, αυτό το σοβαρό ζήτημα έγινε ξένο/παράξενο και η γνώση και το φικχ (κατανόηση νομολογίας) της θρησκείας κατέληξε να θεωρείται αίρεση και πλάνη. Και αυτοί (οι πλανεμένοι που τα πίστευαν αυτά) το καλύτερο που είχαν στην κατοχή τους ήταν δηλώσεις οπου η αλήθεια ήταν ανακατεμένη με το ψέμα. Και κανείς δεν μιλούσε με την γνώση την οποία υποχρέωνε και ήθελε ο Αλλάχ, παρά μόνο (όταν κάποιος το έκανε) τον κατηγορούσαν ως άπιστο η τρελό. Και όποιος εναντιωνόταν στη γνώση και έκανε πόλεμο εναντίον της γνώσης και την απαγόρευε τοτε τον θεωρούσαν λόγιο και σοφό νομολόγο»
Ο Αλλάμα Δρ. Σάλιχ αλ Φαουζάν, σχολιάζει και επεξηγεί τα λόγια του μεγάλου Ιμάμη λέγοντας:
Η θεολογική γνώση ορίζεται κυρίως από δυο πηγές: Το Κοράνι και την Σούννα (προφητική παράδοση) του Προφήτη صلى الله عليه وسلم . Από εκεί απορρέει η Ισλαμική γνώση. Όσον αφορά τις επιστημονικές γνώσεις που καταπιάνονται με επίγεια θέματα, τότε δε λέμε ότι είναι γνώση που ωφελεί γενικά και αόριστα αλλά συγκεκριμένα στους τομείς που αφορούν τον άνθρωπο. Γνώση που ωφέλει γενικά είναι η Ισλαμική γνώση, η γνώση αυτή που σε κάνει να μαθαίνεις τον Κύριο σου, ποιος είναι και τι θέλει από εσένα, ποιες είναι οι υποχρεώσεις σου και ποιες οι απαγορεύσεις. Όταν αναφέρεται η γνώση στα γενικά της συμφραζόμενα εννοούμε την Ισλαμική γνώση που ωφελεί θρησκευτικά, ενώ οι άλλες επιστημονικές γνώσεις πρέπει να αναφέρονται, συγκεκριμένα με την ειδίκευση που καταπιάνονται.
Και δυστυχώς στις ημέρες μας η λέξη γνώση, μόρφωση και παιδεία, γενικά λέξεις που περιγράφουν την εκμάθηση και την πνευματική καλλιέργεια, αποδίδονται σε πράγματα τα οποία δεν αφορούν την μελέτη της πίστης. Δηλαδή ένα κοσμικό αντικείμενο μελέτης καταγράφεται ως γνώση, ενώ τα θρησκευτικά θέματα αναφέρονται ως κάτι άλλο, ένα διαφορετικό συγκεκριμένο πεδίο γνώσης. Αυτό είναι λάθος, διότι η βάση της γνώσης είναι η γνώση που αφορά τον Ύψιστο και την Σούννα του Προφήτη του صلى الله عليه وسلم , ενώ τα άλλα κοσμικά πεδία είναι αυτά τα συγκεκριμένα, τα ειδικά (επίγεια).
Η γνώση λοιπόν είναι το τι λέει ο Αλλάχ και ο Προφήτης του, έπειτα και σε δεύτερη βάση έρχονται οι κοσμικές γνώσεις. Προτεραιότητα είναι η γνώση του Αλλάχ και της πίστης Του.
Μπορεί κάποιος να είναι γιατρός, φυσικός, καθηγητής, ακαδημαϊκός, αυτό δεν τον τον κάνει γνώστη λόγω των κοσμικών γνώσεων, δεν λέγεται «άλιμ» (λόγιος). Άλιμ και γνώστης είναι αυτός που έχει γνώση του Βιβλίου του Αλλάχ και της Σουννα του Προφήτη του صلى الله عليه وسلم, είναι αυτοί που γνωρίζουν τον Αλλάχ, και αυτοί που τον γνωρίζουν είναι οι Ουλεμά (λόγιοι της θρησκείας). Και ο Ύψιστος λέει στην σουρα κεφ. 35 Φάτιρ εδαφ. 28:
إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ
«Αυτοί που φοβούνται περισσότερο τον Αλλάχ είναι οι Ουλεμά (λόγιοι της θρησκείας)»
Και αυτό γιατί γνωρίζουν τον Αλλάχ, τις ονομασίες του και τα χαρακτηριστικά Του και γνωρίζουν τα δικαιώματα Του. Και όλα αυτά δεν μαθαίνονται μέσω κοσμικών γνώσεων αλλα μέσω της γνώσης του Αλλάχ και της θρησκείας του.
Συνεπώς, οφείλουμε να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι Ουλεμά, που στέκονται με ί’λμ (γνώση) και να μην χαρακτηρίζουμε κάποιον ως Άλιμ της θρησκείας, επειδή έχει γνώσεις κοσμικού χαρακτήρα. Ένα τέτοιο άτομο δεν μπορεί να μιλά για τον Αλλάχ, διότι θα μιλήσει δίχως (θεολογική) γνώση.
Ο Αλλάμα παραπέμπει και σε ένα ρητό των Σάλαφ (ενάρετων Μουσουλμάνων προκατόχων) το οποίο λέει: «ο κόσμος καταστρέφεται από τέσσερα είδη ανθρώπων: 1) τον ψεύτικο δικαστή, 2) τον ψεύτικο γλωσσολόγο, 3) τον ψεύτικο γιατρό, 4) και τον ψεύτικο θεολόγο (η πιο σωστά τον ψεύτικο κήρυκα της θρησκείας)
Ο πρώτος καταστρέφει την γη διότι δικάζει χωρίς γνώση και καταλήγει να αδικεί. Ο δεύτερος διδάσκει χωρίς γνώση την γλώσσα και τους κανόνες της, με αποτέλεσμα να την διαστρεβλώνει. Ο τρίτος, ο ψεύτικος γιατρός, γιατρεύει και συμβουλεύει τους ασθενείς δίχως γνώση με αποτέλεσμα να επιδεινώνει την κατάσταση τους, άρα καταστρέφει την υγεία τους. Και ο ψεύτικος θεολόγος – κήρυκας, είναι αυτός που κηρύττει χωρίς γνώση, με αποτέλεσμα να διαστρεβλώνει την θρησκεία.
Στην Σούρα αλ Μπακαρα, ο Αλλάχ ο Ύψιστος έχει αποκαλύψει αρκετά εδάφια που αφορούν το λαό του Ισραήλ, οπου τους υπενθυμίζει τις ευλογίες που είχαν και τους διατάζει να ακολουθήσουν τον τελευταίο του Προφήτη και Απόστολο, τον Μουχάμαντ صلى الله عليه وسلم, τον οποίον γνωρίζουν πολύ καλά, έχουν απόλυτη γνώση για το προφητικό του αξίωμα και γνωρίζουν ότι είναι Απόστολος του Αλλάχ. Και αυτό το γνωρίζουν διότι στα ιερά τους βιβλία καταγράφεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο αυτή η πραγματικότητα. Τα παιδιά του Ισραήλ είναι ένα παράδειγμα λαού, ο οποίος γνωρίζει την αλήθεια αλλά δεν την ακολουθεί και δεν την κάνει πράξη. Και στην Σούννα έχουμε πολλές αναφορές για την υποχρέωση της γνώσης, να αναζητούμε την Ισλαμική γνώση, την γνώση αυτή που μας ωφελεί, δηλαδή να την εξωτερικεύουμε με ανάλογες πράξεις.
Ο Ύψιστος λέει:
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ
«Είναι όμοιοι εκείνοι που έχουν γνώση, με εκείνους που δεν γνωρίζουν;» {Κοράνι 39:9}
Και:
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
«Αν δεν γνωρίζετε ρωτείστε αυτούς που κατέχουν το Μήνυμα» {Κοράνι 16: 43}
Ο Προφήτης صلى الله عليه وسلم είπε: «Οι λόγιοι είναι κληρονόμοι των Προφητών, δεν κληρονόμησαν χρήματα αλλά γνώση και όποιος την παίρνει (από αυτούς) τότε παίρνει μεγάλο τμήμα (γνώσης)» {Άμπου Νταούντ, 3641, Σαχίχ }
Η γνώση και η κατανόηση της πίστης από τις σωστές πηγές, έχει γίνει κάτι ξένο, παράξενο και πολλές φορές κατακριτέο. Ισλαμική γνώση για πολλούς είναι η κάθε διασημότητα που υποτίθεται κάνει ντάουα (ιεραποστολικό κάλεσμα στο Ισλάμ) και παραθέτει ιστορίες, παραμυθάκια πολλές φορές, γενικότητες και δεν παραθέτει το Κοράνι, την Σούννα με την μεθοδολογία των Σάλαφ. Δεν επιστρέφουν σε αυτούς που έχουν πραγματική γνώση, τους Ουλεμά, ενώ εμμένουν στις θέσεις τους, στις απόψεις τους και τις φιλοσοφίες τους. Δυστυχώς πολλοί είναι αυτοί, αν όχι οι περισσότεροι. Τους βλέπουμε στα σόσιαλ μίντια, ο κάθε ένας θα τον δεις να έχει και μια άποψη και θέση, και το χειρότερο, επειδή είναι διάσημος όλοι να σπεύδουν να τον ακούσουν και να τον ακολουθήσουν με το κριτήριο της διασημότητας η της ωραίας άρθρωσης του λόγου. Τους βλέπεις να εξιστορούν ιστορίες βασισμένες σε ψεύτικα αχαντίθ και να τα ωραιοποιούν μπροστά στο κοινό τους. Τους βλέπεις γενικά να ωραιοποιούν καταστάσεις σε σημείο να μετατρέπουν το χαλάλ (νόμιμο) σε χαράμ (απαγορευμένο) και το χαραμ (απαγορευμένο) σε χαλάλ (νόμιμο).
Ενώ αυτός που μαθαίνει την θρησκεία του από σωστές πηγές και αναφορές, από το Κοράνι και την Σούννα του Προφήτη με την κατανόηση των Σαχάμπα και γενικά των Σάλαφ, και έπειτα τηρεί με πράξεις αυτά που έμαθε, τότε θα δεις την πλειοψηφία να του επιτίθεται και να τον κατακρίνει. Τον αποκαλούν φανατικό, ξεπερασμένο, θα τον χλευάσουν θα τον ειρωνευτούν και πολλά άλλα παρόμοια. Διότι η γνώση του δεν συνάδει με την ψευτο-γνώση τους. Αυτές είναι οι μοντέρνες «αρρώστιες» που έχουμε στην Ούμμα.
Καταυτόν τον τρόπο, η γνώση που ο Αλλάχ έχει εξυμνήσει για τους πιστούς, έχει καταντήσει για πολλούς να θεωρείται άγνοια. Και όποιος μιλά με ορθόδοξη γνώση τότε είναι τρελός και παράλογος. Και όποιος επιτίθεται σε αυτόν που έχει ορθή γνώση, τότε αυτός γίνεται στα μάτια των πολλών ήρωας και «γνώστης».
Ο πιστός όμως, σε όλα αυτά, πρέπει να δείξει υπομονή σε αυτήν την αντίθεση και τον παραλογισμό και να μην κάνει πίσω στα θέλω της μάζας, διότι οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν γνώση και κατανόηση, παρά μόνο ακολουθούν τα πάθη τους, τις επιθυμίες τους και τις πλανεμένες παραδόσεις των πατεράδων τους. {Πηγή: Ουσούλ ασ-Σίττα, οι έξι βασικές αρχές, τέταρτη αρχή, δείτε ολόκληρο τον κύκλο μαθημάτων εδώ.}
Ο θάνατος των Ουλεμά ως δοκιμασία και σημάδι καταστροφής των ανθρώπων
Ζούμε σε εποχές όπου ο λόγιος της θρησκείας (άλιμ) πεθαίνει ο ένας μετά τον άλλον. Τι σηματοδοτεί αυτό το γεγονός;
Ο Αλλάχ ο Ύψιστος τονίζει την σπουδαιότητα του γνώστη (άλιμ) όταν λέει:
إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ
«Αυτοί που φοβούνται περισσότερο τον Αλλάχ είναι οι Ουλεμά (λόγιοι της θρησκείας)» {Κοράνι 35:28}
قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ
«Είναι όμοιοι εκείνοι που έχουν γνώση, με εκείνους που δεν γνωρίζουν;» {Κοράνι 39:9}
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
«Αν δεν γνωρίζετε ρωτείστε αυτούς που κατέχουν το μήνυμα (γνώση)» {Κοράνι 16: 43}
Ο Προφήτης صلى الله عليه و سلم είπε:
وَإِنَّ الْعُلَمَاءَ وَرَثَةُ الأَنْبِيَاءِ وَإِنَّ الأَنْبِيَاءَ لَمْ يُوَرِّثُوا دِينَارًا وَلاَ دِرْهَمًا وَرَّثُوا الْعِلْمَ فَمَنْ أَخَذَهُ أَخَذَ بِحَظٍّ وَافِرٍ ”
«Οι λόγιοι είναι οι κληρονόμοι των Προφητών, δεν κληρονόμησαν από τους Προφήτες χρήματα αλλά γνώση. Και όποιος την παίρνει (από αυτούς) τότε παίρνει μεγάλο τμήμα (γνώσης)» {Άμπου Νταούντ, 3641}
Ο Προφήτης صلى الله عليه و سلم είπε:
فَضْلُ الْعَالِمِ عَلَى الْعَابِدِ كَفَضْلِي عَلَى أَدْنَاكُمْ
«Η ανωτερότητα ενός λόγιου με σύγκριση ενός λάτρη είναι όπως η ανωτερότητα που έχω εγώ πάνω στους τελευταίους από εσάς»{Ατ Τιρμιδί, 2685}
Ο Προφήτης τόνισε και την δοκιμασία και την συμφορά που προκύπτει ως γεγονός στην ανθρωπότητα με τον θάνατο των λογίων (Ουλεμά) της θρησκείας. Είπε:
إِنَّ اللَّهَ لاَ يَقْبِضُ الْعِلْمَ انْتِزَاعًا، يَنْتَزِعُهُ مِنَ الْعِبَادِ، وَلَكِنْ يَقْبِضُ الْعِلْمَ بِقَبْضِ الْعُلَمَاءِ، حَتَّى إِذَا لَمْ يُبْقِ عَالِمًا، اتَّخَذَ النَّاسُ رُءُوسًا جُهَّالاً فَسُئِلُوا، فَأَفْتَوْا بِغَيْرِ عِلْمٍ، فَضَلُّوا وَأَضَلُّوا
«Ο Αλλάχ δεν απομακρύνει την γνώση με το να την αφαιρεί από τις καρδιές των ανθρώπων, αλλά την αφαιρεί με τον θάνατο των Ουλεμά (λόγιων του Ισλάμ), σε σημείο που κανένας λόγιος δεν θα μείνει και οι άνθρωποι θα παίρνουν ως (θρησκευτικούς) ηγέτες αμαθείς. Και όταν οι άνθρωποι θα τους ζητάνε συμβουλές, οι αμαθείς θα τους δίνουν ετυμηγορίες (φατάουα) χωρίς γνώση. Με αυτόν τον τρόπο θα παραπλανούν (τους άλλους) και τους εαυτούς τους» {Μπουχάρι, νο.100}
Ο Προφήτης صلى الله عليه و سلم είπε:
يُقْبَضُ الْعِلْمُ، وَيَظْهَرُ الْجَهْلُ وَالْفِتَنُ، وَيَكْثُرُ الْهَرْجُ
«Η γνώση (της θρησκείας) θα εξαφανιστεί (με τον θάνατον των λογίων), η άγνοια (περί θρησκείας) μαζί με δοκιμασίες θα εμφανιστούν και το χάρτζ (φόνοι – δολοφονίες) θα αυξηθούν» {Μπουχάρι, 85}
Ρωτήθηκε ο Σαήντ ίμπν Τζουμπάηρ (ένας από τους κορυφαίους μαθητές των Σαχάμπα), είθε ο Αλλάχ να τον ελεεί: «Ποιο είναι ένα από τα σημάδια της ημέρας της Κρίσης και ποιο είναι ένα από τα σημάδια της καταστροφής των ανθρώπων;» Απάντησε: «Όταν οι λόγιοι (Ουλεμά) τους πεθαίνουν» {Τζαάμι Μπαγιάν ουλ ίλμ ουά Φάντιλιχι, 202, από τον Ίμπν Άπντουλ Μπάρ}
Οι Σάλαφ (ενάρετοι προκάτοχοι) τόνιζαν ότι αν δεν ήταν η παρουσία των λογίων της θρησκείας, τότε ο κόσμος θα συμπεριφερόταν σαν ζώα.
Δεν γίνεται να μην αναφέρουμε και ένα άλλο χαρακτηριστικό της εποχής μας που συνδέεται με την γνώση. Η γνώση και η κατανόηση της πίστης από τις αυθεντικές πηγές (Κοράνι, Σούννα, Σαχάμπα), έχει γίνει κάτι ξένο, παράξενο και πολλές φορές κατακριτέο. Και αυτό διότι αυτό που λέμε Ισλαμική γνώση για πολλούς είναι η κάθε διασημότητα που υποτίθεται κάνει ντάουα (ιεραποστολικό κάλεσμα στο Ισλάμ) και παραθέτει ιστορίες, παραμυθάκια πολλές φορές, γενικότητες και δεν παραθέτει το Κοράνι, την Σούννα με την μεθοδολογία των Σάλαφ. Δεν επιστρέφουν σε αυτούς που έχουν πραγματική γνώση, τους Ουλεμά, ενώ εμμένουν στις θέσεις τους, στις απόψεις τους και τις φιλοσοφίες τους. Δυστυχώς πολλοί είναι αυτοί, αν όχι οι περισσότεροι. Τους βλέπουμε στα σόσιαλ μίντια, ο κάθε ένας θα τον δεις να έχει και μια άποψη και θέση, και το χειρότερο, επειδή είναι διάσημος όλοι να σπεύδουν να τον ακούσουν και να τον ακολουθήσουν με το κριτήριο της διασημότητας η της ωραίας άρθρωσης του λόγου. Τους βλέπεις να εξιστορούν ιστορίες βασισμένες σε ψεύτικα αχαντίθ και να τα ωραιοποιούν μπροστά στο κοινό τους. Τους βλέπεις γενικά να ωραιοποιούν καταστάσεις σε σημείο να μετατρέπουν το χαλάλ (νόμιμο) σε χαράμ (απαγορευμένο) και το χαραμ (απαγορευμένο) σε χαλάλ (νόμιμο).
Η γνώση που μας άφησαν οι (Σάλαφι) Ουλεμά οφείλουμε να την κρατήσουμε ζωντανή. Και αυτό γίνεται με το να την μαθαίνουμε αξιόπιστα και με έγκυρο τρόπο, και με την σειρά μας να την μεταδίδουμε με γνώση και κατανόηση στους γύρω μας ξεκινώντας από τους πιο κοντινούς μας.
Στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του IslamForGreeks.org θα βρείτε αρκετές παραδόσεις (θεολογία, δογματική, νομολογία, ερμηνεία Κορανίου, προφητική παράδοση) των λογίων (Ουλεμά) μεταφρασμένες στην ελληνική γλώσσα
Προσευχή (ντουά) για γνώση, ταπεινότητα και επάρκεια
Στη συλλογή του Ιμάμη αν Νασάι καταγράφεται η εξής αυθεντική ρήση του Προφήτη صلى الله عليه و سلم
اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عِلْمٍ لاَ يَنْفَعُ وَمِنْ قَلْبٍ لاَ يَخْشَعُ وَمِنْ نَفْسٍ لاَ تَشْبَعُ وَمِنْ دُعَاءٍ لاَ يُسْمَعُ
«Ω Αλλάχ, ζητώ προστασία σε Εσένα από την γνώση αυτή που δεν ωφελεί, από μια καρδιά που δεν είναι ταπεινή, από μια ψυχή που δεν ευχαριστιέται και από μια ντουά (επίκληση) που δεν απαντιέται.»
Προφέρεται:
«Αλλάχουμα ίννι αούδου μπίκα μιν ίλμιν λα ιάνφά’ου, ουά μιν κάλμπιν λά ιαχσάου, ουά μιν νάφσιν λα τασμπάου, ουά μιν ντουά-ιν λά ιούσμαου» {Νασάι, 5537}
Επεξήγηση:
ζητώ προστασία σε Εσένα από την γνώση αυτή που δεν ωφελεί
Η γνώση που δεν ωφελεί είναι αυτή που δεν συνοδεύεται με πράξεις. Συγκεκριμένα, είναι η Ισλαμική γνώση που μένει μόνο στη θεωρία (εγκυκλοπαιδική ενημέρωση) χωρίς ανάλογα έργα. Μια τέτοια γνώση, στην πραγματικότητα, αποτελεί κίνδυνο για τον άνθρωπο διότι θα σταθεί την Ημέρα της Κρίσης ως μάρτυρας εναντίον του.
από μια καρδιά που δεν είναι ταπεινή
Είναι η καρδιά αυτή που δεν φοβάται και δεν ταπεινώνεται στον Κύριο τον Δημιουργό της, τον Αλλάχ. Είναι η καρδιά αυτή που όταν ακούει μια συμβουλή που αφορά της Ισλαμικές υποχρεώσεις στρέφεται αλλού με αλαζονεία και εγωισμό. Ο πιστός ζητά προστασία από μια τέτοια καρδιά διότι είναι η πηγή του κακού και της καταστροφής. Καταστρέφει την επίγεια και την μεταθάνατον ζωή του ανθρώπου.
από μια ψυχή που δεν ευχαριστιέται
Είναι ο τύπος ανθρώπου που δεν είναι ευχαριστημένος με τα λίγα η τα πολλά που έχει από τον Ύψιστο. Ο αχάριστος και ο γκρινιάρης. Αυτός που παραπονιέται για την κατάσταση του σε άλλους χωρίς να ξεστομίζει ευχαριστίες και δοξασίες προς τον Αλλάχ γιαυτα που έχει (λίγα η πολλά).
από μια ντουά (επίκληση) που δεν απαντιέται
Είναι η ντουά αυτή που ο Ύψιστος δεν επιθυμεί να την απαντήσει (να γίνει αποδεκτή). Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μια ντουά μπορεί να πέσει στο κενό. Δείτε εδώ περισσότερα
Είθε ο Ύψιστος να μας προστατέψει από την γνώση που δεν ωφελεί, από μια καρδιά που δεν είναι ταπεινή, από μια ψυχή που δεν ευχαριστιέται και από μια ντουά – προσευχή που δεν απαντιέται
Άχμαντ Μ.Ελντίν
Διπλωματούχος Ισλαμικής Θεολογίας
Ιμάμης στο Τζαμί «Σάλαφ ους Σάλιχ» (Αρ Ραχμάν)
IslamForGreeks.org – AhmadEldin.blog
Categories: ΙΣΛΑΜ, Μουσουλμάνοι
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.